Dolina Wodącej

Nieco zapomnianym i wyjątkowo pięknym miejscem jest Dolina Wodącej.

Położona niedaleko Pilicy dolina jest dosyć rzadkim przykładem suchej doliny krasowej. Nazwa Wodąca jest określeniem miejscowej ludności na tego typu zjawisko przyrodnicze. Prawdziwe piękno doliny to sielski krajobraz z różnobarwnymi uprawami, a także porozrzucane grupy wysokich skał.

Skały Doliny Wodącej stanowią najciekawsze skupisko ostańców na Jurze w postaci różnorodnych grup i zespołów skalnych. Wiele z nich jak np.: Zawsie, Pociejówka, Zegarowa, Jasna objęte są ochroną prawną jako pomniki przyrody nieożywionej.

W samym środku doliny znajdują się piękne formy Skał Zegarowych wznoszące się na wysokość 477 m n.p.m., które są doskonałym punktem widokowym na Dolinę Wodącą z ruinami zamku w Smoleniu i Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie.

Równie piękne zespoły skałek występują w rejonie Podlesic, w Morsku, tutaj znajduje się Okiennik Mały, skały w okolicach Podzamcza, których kształty przypominają skamieniałego rycerza, węża, brodacza i żabę oraz skały w okolicach Ryczowa.

Oprócz malowniczych form skalnych, atrakcją jurajskich krajobrazów są licznie występujące tu jaskinie i schroniska skalne, będące typowymi formami krajobrazu krasowego. Powstały one na skutek chemicznego rozpuszczania w wodzie wapieni jurajskich. Wiele z nich było miejscem schronienia człowieka w paleolicie.

Do najpiękniejszych w Podlesicach należy Jaskinia Żabia, Sulmowa, Studnia Szpatowców i Głęboka.

W Kroczycach Jaskinia Wielkanocna, Piaskowa. W Ryczowie Jaskinia w Straszkowej Górze, w Zamczysku, z Kominem.

W Smoleniu Jaskinia Zegar, na Biśniku i Psia.

Naturalną ozdobą podziemnych korytarzy jaskiń są ciekawe formy naciekowe: stalagmity, stalaktyty, żebra, misy.

Dolina Wodącej od wieków charakteryzowała się wyjątkowymi walorami obronnymi, (posiada strome zbocza, ostańce skalne i jaskinie), była zasobna w wodę i osłonięta od wiatru. Te wszystkie zalety stwarzały dogodne warunki do osadnictwa ludzkiego na tym terenie. Tezę tą potwierdzają badania archeologiczne prowadzone w jaskini Biśnik od 1990 r., które potwierdziły zasiedlenie doliny już w paleolicie tj. 150–120 tyś lat p.n.e.

U wylotu na Górę Grodzisko Pańskie powstało silnie umocnione grodzisko z XIII w., a także strażnica rycerska na skale Biśnik z połowy XIV w. oraz niedokończone umocnienia obronne w skałach Zegarowych. Zwieńczeniem średniowiecznego dzieła obronnego doliny stał się średniowieczny zamek murowany w Smoleniu z XIV w. – ważne miejsce na szlaku orlich gniazd.

U stóp zamku znajduje się rezerwat przyrodniczy Smoleń z zachowanym starodrzewem buczyny karpackiej i jaworu. W runie występuje rzadki storczyk – obuwik pospolity, wiosną natomiast bieleją łany przebiśniegów, a w późniejszym czasie miodunki i macierzanki wonnej.

W dolinie jest też las z przewagą nietypowego dla Jury drzewostanu, jakim jest jodła i świerk. O specyficzności tego ekosystemu świadczy fakt, iż na terenie Doliny Wodącej żyje wiele rzadkich i chronionych gatunków roślin, takich jak np. wawrzynek wilczełyko, języcznik zwyczajny, zawilec wielkokwiatowy, bluszcz pospolity, śnieżyczka przebiśnieg, czy kopytnik zwyczajny.

U wylotu doliny od strony Domaniewic znajduje się niewielkie źródło krasowe dające początek potokowiDzdzenica. Źródło to stanowi najlepiej zachowany naturalny wypływ wód podziemnych na całym obszarze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Woda wypływająca z tego wywierzyska ma temperaturę wahającą się w granicach 8⁰C i mineralizację ok. 300 g/l. Takie parametry oraz czystość wody sprawiają, że przetrwała w nim duża populacja zimnolubnych form reliktowych jak wypławki alpejskie. Wydajność źródła wynosi 10−25 litrów na sekundę. Możemy tutaj także zauważyć tzw. wypływ ascensyjny, czyli zjawisko wypływania wody pod ciśnieniem i efekt gotującego się piasku na dnie wywierzyska.

Źródło: peuk.fiiz.pl