Kopiec w Świerklanach Dolnych
Dwór w Świerklanach Dolnych położony był w obrębie doliny Szrotówki, na sztucznym kopcu otoczonym fosą.
Wstępnie datowany był na późne średniowiecze i okres nowożytny (XIV−XVIII wiek). Jednak w źródłach pisanych nie ma żadnych wiadomości związanych z istniejącym tu w średniowieczu, renesansie i baroku dworem lub też zamkiem. Istnienie zamku w tym miejscu potwierdza obecnie jedynie legenda.
W obrębie kopca, podczas badań archeologicznych udało się zlokalizować relikty zabudowy. Natrafiono na klatkę schodową prowadzącą do wkopanego w kopiec pomieszczenia, prawdopodobnie piwnicy.
Pozostały nieliczny materiał zabytkowy można datować na 2. połowę XVI/XVII wiek. Jednak wartość tych zabytków jest zbyt mała by określić chronologię obiektu. Nie odkryto żadnych warstw kulturowych związanych z funkcjonowaniem dworu.
Wstępnie powstanie murowanego dworu można wiązać z Gusnarami i datować na XVI wiek. Jego koniec wiąże się przypuszczalnie z wiekiem XVII .
Nadal nie wyjaśniona jest kwestia istnienia w tym miejscu wcześniejszego założenia późnośredniowiecznego w postaci wieży na kopcu. Istnienie jej pozostaje nadal w sferze domysłów, jednak pojedyncze fragmenty ceramiki późnośredniowiecznej na powierzchni kopca mogą wskazywać na ewentualne istnienie wieży.
Źródło: peuk.fiiz.pl