Fort w Szalejowie Górnym

Okoliczności powstania fortu
W 1778 wybuchła wojna o sukcesję bawarską, którą z powodu zniszczeń i głodu nazwano „wojną kartoflaną”. Pierwszy krok zrobił król pruski Fryderyk II Wielki, który rozkazał zaatakować Czechy, będące częścią monarchii habsburskiej, właśnie od strony ziemi kłodzkiej. W związku z nadejściem zimy wojska pruskie wycofały się do swoich garnizonów. Przewidując zagrożenie podobnym niespodziewanym atakiem, sami Prusacy postanowili wzmocnić swoją pozycję. W czasie wcześniejszej wojny siedmioletniej przez Szalejów ciągnęły oddziały austriackie, o czym wspomina Fryderyk II w swojej Historii wojny siedmioletniej. Według projektu porucznika-inżyniera Wolfa zbudowano zimą 1778 fort w Szalejowie Górnym, który bardziej miał za zadanie pełnić rolę posterunku obserwacyjnego, a w razie potrzeby związać siły wroga, niż samodzielnie się bronić. Był to w istocie blokhauz, a więc niezbyt wielka ufortyfikowana budowla mogąca odpierać atak ze wszystkich stron. Blokhauz ten był budowlą na planie krzyża, otaczały go fortyfikacje ziemne bronione przez fosę, w której dno wbito drewnianą palisadę, niewidoczną dla wroga.

Obrona
Fort został zaatakowany przez wojska austriackie pod dowództwem cesarskiego feldmarszałka Dagoberta Sigmunda von Wurmsera 17 stycznia 1779, kiedy to pod osłoną nocy Austriacy w pięciu kolumnach wkroczyli niespodziewanie na ziemię kłodzką. Efektywna obrona Fortu Oberschwedelsdorf przez 60-osobową załogę pod dowództwem kpt. Capellera, która uchroniła przed atakiem twierdzę kłodzką, choć sam fort został poddany – wpłynęły na podjęcie w 1790 decyzji o budowie linii umocnień po wewnętrznej stronie grzbietu Gór Stołowych i Bystrzyckich, do których to fortyfikacji zalicza się: Fort Wilhelma, Fort Fryderyka, fort na Szczytniku, Fort Karola, Baterię nad Pasterką. W kolejnym dziele Memoires de la querre de 1778 (Pamiętniki z wojny 1778), Fryderyk II o obronie Fortu w Szalejowie Górnym napisał z dużym uznaniem. Obrona fortu trafiła do traktatów o sztuce fortyfikacji przechodząc do historii wojskowości, a fort (zniszczony po zdobyciu) stał się wzorem dla wielu późniejszych umocnień w całych Niemczech.

Źródło: wikipedia.pl