Wieża Gocławska (d. Bismarcka) w Szczecinie
A-865 z 20.05.1994
Wieża Gocławska w Szczecinie (dawniej Wieża Bismarcka) – wieża Bismarcka z tarasem widokowym znajdująca się na Zielonym Wzgórzu na szczecińskim osiedlu Gocław. Jest najdroższą z wybudowanych wież Bismarcka.
Do wzgórza, na którym znajduje się wieża, najwygodniej jest dojechać tramwajem linii numer 6 (pętla Gocław leży u jego stóp). Dalej należy się kierować turystycznym szlakiem pieszym oznakowanym kolorem żółtym.
Wieża od 2020 roku jest rewitalizowana przez nowego właściciela Wojciecha Kłodzińskiego. W miejscu tym organizowanych jest wiele ogólnodostępnych wydarzeń.
Dane techniczne:
- wysokość: 25 metrów
- wykonanie: beton licowana z zewnątrz wapieniem muszlowym
- koszt: 200 000 marek
Źródło: wikipedia.pl
Budowę wieży zainicjowano w 1899 roku, jednak problemy z lokalizacją budowli opóźniły rozpoczęcie budowy (brano pod uwagę Wyspę Grodzką). W 1910 roku Związek Budowy Pomnika Bismarcka Prowincji Pomorze pod przewodnictwem gubernatora von Eisenharta rozpisał konkurs na projekt wieży. Do realizacji wybrano projekt autorstwa Wilhelma Kreisa wzorowany na mauzoleum Teodoryka w Rawennie i grobowcu Cecylii Metelli. Kamień węgielny położono w ramach obchodów setnej rocznicy bitwy pod Lipskiem w 1913 roku. 10 sierpnia 1921 roku odbyło się uroczyste otwarcie wieży.
Od 1844 roku na przeciwległym krańcu Zielonego Wzgórza znajdowała się dwudziestometrowa drewniana wieża widokowa. Zwieńczoną stożkowatym dachem i posiadającą dwa tarasy budowlę rozebrano w 1908 roku, w związku z planowaną budową Wieży Bismarcka.
W 2001 roku podpisano umowę dzierżawy. Dzierżawcami stali się Irena i Adam Załuscy (Spółka KPW Bismark Kałuski). Mieli oni odnowić wieżę i stworzyć w tym miejscu centrum turystyczne, ale żadnych prac nie rozpoczęto. W związku z tym w 2008 roku miasto Szczecin wytoczyło proces o odebranie obiektu. 20 stycznia 2010 roku zapadła prawomocna decyzja sądu na mocy której wieża pozostała w dotychczasowych rękach.
* * *
Wieże Bismarcka (niem. Bismarckturm) – powstałe w latach 1869–1934 (pierwsza wieża powstała na Dolnym Śląsku, koło wsi Ober-Johnsdorf, dziś Janówek) proste budowle w kształcie wieży lub kolumny, sławiące Ottona von Bismarcka i wyrażające niemiecką dumę narodową. Pierwsze budowle tego typu wybudowano jeszcze za życia Bismarcka, a ostatnia wieża została oddana do użytku w roku 1926 w Polanowie.
Z około 240–250 wież powstałych na całym świecie (w społecznościach niemieckich), ok. 50 jest wynikiem oficjalnego konkursu na projekt takiej budowli, ogłoszonego pod koniec XIX wieku przez niemiecki Związek Studentów. W założeniu, konkurs miał skodyfikować i możliwie zunifikować projektowanie wież, nadając im symboliczny, prosty i masywny charakter.
W roku 1899 konkurs na projekt wieży Bismarcka wygrał drezdeński architekt Wilhelm Kreis pracą pt. Zmierzch Bogów. W jego projekcie (niezbyt jednak często kopiowanym przez innych twórców) wieża ma wielostopniową podstawę, cztery kolumny i nadbudowę w postaci misy ogniowej.
Ustalono też, że kilkakrotnie w ciągu roku na wieżach rozpalany będzie ogień ku czci Bismarcka. Uroczystości takie przypadały na rocznice urodzin i śmierci patrona i inne święta, np. przesilenie letnie. Zwyczaj ten przetrwał w Niemczech w stanie szczątkowym do dnia dzisiejszego.
Na terenie obecnej Polski znajduje się 17 z prawdopodobnych 40 wież Bismarcka (nie sposób czasami dotrzeć do dokumentów potwierdzających, że dana wieża była z założenia „wieżą Bismarcka”). Niektóre wieże Bismarcka są przypisywane innym miejscom niż te, gdzie się naprawdę znajdują, np. wieża na Wielkiej Sowie według oficjalnej terminologii znajduje się w odległym o kilkanaście kilometrów Dzierżoniowie.
W związku z odnowieniem pomnika Bismarcka w Nakomiadach, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wypowiedziała się przeciwko upamiętnieniu Bismarcka.
Źródło: wikipedia.pl
Zwiedzanie możliwe z przewodniczką bez wcześniejszej rezerwacji w każdą sobotę i niedzielę. Podczas zwiedzania m.in. wstęp na górny taras widokowy, z którego roztacza się pięky widok na okolicę.
