Dwór w Tarnawie

Klasycystyczny dwór jest zabytkiem o dużych wartościach historycznych i architektonicznych. Otaczający go park z drzewami o wymiarach pomnikowych ma znaczne walory przyrodniczo-krajobrazowe. Dwór jest ważnym zabytkiem dla historii społeczności lokalnej i dla historii rodziny Nováków do której należy od 1888 roku. Jest z jednym z kilku dworów w Polsce użytkowanych nieprzerwanie od kilku pokoleń przez jedną rodzinę. Malowniczy zespół jest doskonale zachowanym przykładem dawnej rezydencji wiejskiej. Ze względu na swoje niezwykłe walory zabytek był miejscem w którym powstało kilka filmów i telewizyjnych przedstawień teatralnych. W dworze gościło wiele znanych osób m.in. poeta Czesław Miłosz, prezydent Ryszard Kaczorowski, aktor Jerzy Stuhr i reżyser Kazimierz Kutz.

Zespół dworsko-parkowy położony jest w środkowej części Tarnawy po południowej stronie głównej drogi wiejskiej do Wolbromia i Skały. Park krajobrazowy o obrysie zbliżonym do prostokąta założony został w XIX w., a jego obecna kompozycja pochodzi głównie z 1927 r. Od drogi do dworu pomiędzy dwoma stawami prowadzi aleja lipowa. Jeden ze stawów znajduje się przed frontem dworu od północy. W parku znajdują się dwie polany i kilka wnętrz krajobrazowych. Na wschód od dworu położony jest sad. W parku dominuje drzewostan liściasty pochodzenia rodzimego. Niektóre drzewa to pomniki przyrody. W centralnej części założenia usytuowany jest dwór. Jest to obiekt drewniany, ze środkową częścią murowaną, potynkowany, na planie wydłużonego prostokąta, siedmioosiowy, dwutraktowy parterowy, nakryty gontowym, dymnikowym dachem półszczytowym. Od frontu (północy) na osi głównej znajduje się ganek kolumnowy poprzedzony schodami. Od strony ogrodu dobudowany jest pięcioboczny ryzalit mieszczący salon z gankiem kolumnowym na wysokości piętra. Elewację ogrodową flankują dwa narożne ganki mieszczące wejścia boczne. We wnętrzu na jednej z belek stropowych wyryta jest data powstania rezydencji i sentencja, W domu ojca mojego jest mieszkania wiele A.D. 1784. Zachował się okazały oryginalny komin złożony z dwóch kanałów zbiegających się nad sienią. W ścianę dworu wbudowana się tablica upamiętniająca zmarłego w 1972 r. prof. Zygmunta Nováka. W sąsiedztwie rezydencji od północnego-wschodu ustawiona jest oficyna mieszkalna, murowana, parterowa, prostokąta, półtoratraktowa, nakryta półszczytowym dachem dymnikowym pokrytym papą. Na zachód od dworu usytuowane są zabudowania gospodarcze. Składają się z murowanego z kamienia i wzniesionego na planie litery „L” budynku inwentarskiego oraz murowano-drewnianego, piętrowego kurnika. Obydwa budynki nakryte są dachami półszczytowymi naczółkowymi. Obok nich znajduje się częściowo zagłębiona w ziemi kamienna piwnica. Na południe od dworu zachowały się fragmenty kamiennych filarów drewniano-murowanej stodoły z 1. poł. XIX w., którą właściciel zamierza odbudować.

Zespół dworsko-parkowy jest własnością prywatną i nie jest udostępniany do zwiedzania.

Źródło: zabytek.pl