Kościół pw. śś. Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach
611/66 z 15.04.1966
Świątynia pw. św. Piotra i Pawła jest kościołem parafialnym rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, leżącej na terenie dekanatu Tarnowskie Góry w diecezji gliwickiej. Przez wiele lat była jedynym katolickim kościołem parafialnym w pierwotnych granicach Tarnowskich Gór, choć powstała jako świątynia ewangelicka. Dopiero w poł. XVII w., podczas trwania wojny trzydziestoletniej, została przejęta przez katolików i od tamtej pory należy już do kościoła katolickiego.
Budowla reprezentuje obecnie styl neoromański i ma charakter bazylikowy o suficie z otwartą więźbą dachową i dużych oknach o półkolistych łukach. Zdobi je 14 pięknych witraży monastyrskiej firmy Victor von der Forst, wstawionych w 1901 r., a przedstawiających głównie sceny z Ewangelii. Zespół witraży uważany jest za jeden z najpiękniejszych na Śląsku. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest wieża z kruchtą i klatką schodową, która zachowała swój XVI-wieczny kształt (poza hełmem, który został wymieniony w 1798 r.). Na wieży do dnia dzisiejszego działa zegar z 1586 r., co czyni go jednym z najstarszych na Śląsku. Wewnątrz kościoła na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim:
renesansowa płyta nagrobna starosty górniczego Ulricha Pogrela von der Igela (1556);
płyta nagrobna Magdaleny Janiczkowej, żony burmistrza Jakuba Gruzełki, zmarłej w 1614 r., będąca najstarszym w Polsce pomnikiem nagrobnym z polskim napisem;
umieszczony w ołtarzu głównym obraz tarnogórzanina Fryderyka Bouterwecka z 1841 r. „Nadanie władzy św. Piotrowi”;
ambona obecnie rozcięta na stół ołtarzowy oraz podstawę i baldachim dla figur świętych Piotra i Pawła z dawnego ołtarza głównego;
barokowo-klasycystyczna chrzcielnica.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Początkowo tarnogórscy katolicy należeli do parafii pw. św. Marcina w Tarnowicach Starych. Na terenie Tarnowskich Gór jako pierwsza powstała więc gmina ewangelicka i wzniesiony został w 1528 r. (lub w 1529 r.) pierwszy na Górnym Śląsku ewangelicki kościół. Była to świątynia drewniana, która w 1531 r. przestała istnieć (prawdopodobnie uległa spaleniu). Na jej miejscu powstał nowy murowany kościół, początkowo pozbawiony wieży i prezbiterium, które dobudowano w latach 1560–1563. W 1629 r. ówczesny cesarz odebrał magistratowi patronat nad tym kościołem. On też przysłał do Tarnowskich Gór pierwszego proboszcza katolickiego – ks. Wawrzyńca Miszkowskiego, którego uroczyste wprowadzenie odbyło się 1 lutego 1630 r. Dzień ten można uważać za początek parafii rzymsko-katolickiej, jak również przejście kościoła w ręce katolików.
W ciągu wieków kościół pw. św. Piotra i Pawła wielokrotnie remontowano i przebudowywano. W latach 1723–1724 dobudowano kaplicę patronki górnictwa św. Barbary, z późnobarokowym ołtarzem. Obecny kształt świątynia otrzymała podczas przebudowy w latach 1849–1851. Dodano wówczas nowe prezbiterium i transept z chórami i zakrystią oraz powiększono nawę. Kolejna gruntowna renowacja miała miejsce w latach 1923–1929 za czasów proboszcza ks. Michała Lewka, który zainstalował w kościele centralne ogrzewanie, oświetlenie elektryczne, wymienił dach, odnowił wieżę, założył nową posadzkę oraz przyozdobił jego wnętrze cenną polichromią. Po tym remoncie świątynia została ponownie konsekrowana w 1927 r. przez biskupa katowickiego, ks. prof. dr Arkadiusza Lisieckiego. Wówczas również kościół wzbogacił się o 43-głosowe organy wykonane we Wrocławiu przez firmę Biernacki. Po wojnie w latach 1980–1989 dach kościelny pokryto blachą cynkową, wymieniono drzwi na nowe (1988). Kościół został także wymalowany wg projektu miejscowego artysty-malarza prof. Wernera Lubosa. Ostatnia restauracja świątyni miała miejsce w 2001 r., kiedy odrestaurowano całe wnętrze kościoła oraz kaplicę całodziennej adoracji pw. św. Barbary.
W 1941 r. z części parafii (przy kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Kamila) utworzono prowadzoną przez Ojców Kamilianów filię, która po niedługim czasie stała się samodzielną parafią. W latach 60. XX w. z parafii św. Apostołów Piotra i Pawła wydzielono filie przy kościołach: św. Anny (na starym cmentarzu), św. Józefa (na nowym cmentarzu) i Matki Bożej Królowej Pokoju (w tzw. „Konwikcie”). W latach 1978–1981 filie te otrzymały status parafii.
Źódło: peuk.fiiz.pl
