Dom z reliktami kościoła cmentarnego pw. św. Agnieszki we Wrocławiu
A/2909/160 z 15.02.1962
Dom z reliktami kościoła cmentarnego pw. św. Agnieszki – kamienica znajdująca się przy ulicy Szewskiej 47 we Wrocławiu. Jej północne mury stanowią część dawnego kościoła pw. św. Agnieszki.
Gotycki kościół pw. św. Agnieszki był jednonawową budowlą (po rozbudowie miała rzut krzyża łacińskiego), czteroprzęsłową z dwuprzęsłowym prezbiterium zamkniętym wielobocznie, węższym i niższym od nawy. Korpus był zaopatrzony w przypory. Prostokątna nawa miała długość 12,5 metra, a szerokość 9,1 metra. W zachodniej ścianie umieszczone było okno z trójdzielnym piaskowcowym maswerkiem. Dach, w okolicy styku nawy i prezbiterium, ozdabiała sygnaturka. Całość sklepiona była sklepieniem trójpodporowym wspartym na jednym filarze. Z budynku zachowała się jedynie częściowo ściana północna i zachodnia, będąca ścianami XIX wiecznej kamienicy.
W 1908 kamienica została wyremontowana.
Źródło: wikipedia.pl
W miejscu obecnej kamienicy i dalej na północ, na dawnych terenach książęcych, w XIII wieku znajdowała się kaplica pw. św. Jerzego. Pierwsze wzmianki o kaplicy pochodzą z 1282 roku, ale została wybudowana około 1270 roku. Według Rafała Eysymontta początkowo budowla mogła być synagogą i dopiero w 1253 lub w 1319 roku została przekazana zakonowi Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. W 1350 roku kaplica została poświęcona św. Agnieszce, córce króla Czech, Przemysła Ottokara I, o czym świadczą pierwsze wzmianki w księgach miejskich. W XIV wieku lub w pierwszej połowie XV wieku kaplica dworska została rozbudowana o jednofilarową nawę. Bryła kościoła została uwieczniona na widoku Wrocławia autorstwa Barthela Weihnera z 1562 roku. W 1688 roku kościół został przekazany jezuitom. Podczas wojny siedmioletniej w kościele znajdował się magazyn zboża. W 1775 roku do bryły kościoła dobudowano zakrystię. Kościół ostatecznie został zamknięty w 1811 roku z powodu zniszczeń w latach 1806–1807 i sekularyzacji zgromadzenia krzyżowców.
Według dokumentu z 1345 roku lub 1364 przy kościele znajdował się cmentarz (wymieniony jako sente Jorgin Kirchof). Został on zamknięty w 1775 roku decyzją króla Fryderyka II, choć jako teren grzebalny mógł funkcjonować do 1810 roku. Ostatecznie zlikwidowany został w 1811 roku i przeszedł pod zarząd magistratu wrocławskiego.
Działkę zakupiła hrabina von Götzen, a następnie odkupił ją od niej krupiarz Johann Karnasch. W 1819 roku został rozebrany chór (prezbiterium) oraz sąsiadujący z nim budynek szkoły, a w ich miejsce wzniesiono nową dwutraktową kamienicę w układzie kalenicowym na planie litery „L”, o ośmioosiowej fasadzie utrzymanej w stylistyce biedermeieru.
Główny budynek kościoła wykorzystywany był jako magazyn lub pełnił funkcję szkolnej świątyni; został rozebrany w 1897 lub w 1899 roku.
Po 1945
W 1980 roku pozostałości po świątyni zostały poddane konserwacji. W 2009 roku, podczas prac remontowych, w piwnicach kamienicy odkryto późnogotyckie nadproże portalu.
Źródło: wikipedia.pl
