Kościół pw. św. Krzysztofa we Wrocławiu

Kościół św. Krzysztofa we Wrocławiu – kościół ewangelicko-augsburskiej parafii św. Krzysztofa we Wrocławiu, położony przy pl. św. Krzysztofa znajdującym się na rogu ul. Kazimierza Wielkiego i Wierzbowej.

Wyposażenie

• Ołtarz
  Obecnie w kościele znajduje się manierystyczny ołtarz drewniany pochodzący z kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomocy (dawniej ewangelicki Świętej Trójcy) w Masłowie koło Trzebnicy. Najprawdopodobniej został wykonany przez wrocławskiego rzeźbiarza w latach 1591/1592. Tryptyk zawiera w swym programie ideowym kwintesencję luterańskiej konfesji. Nigdzie na Śląsku nie znajdziemy tak dobitnie ukazanego w plastycznej redakcji przekazu odwołującego się do tożsamości wyznaniowej uczniów i naśladowców Marcina Lutra.

Centrum ołtarza wypełnia scena „Alegorycznego Ukrzyżowania”, w którym to przedstawieniu figurze ukrzyżowanego Chrystusa towarzyszy grupa postaci – Mojżesz i Dawid z jednej, Apostoł Paweł i Jan Chrzciciel z drugiej strony krzyża. Są oni tutaj świadkami i orędownikami ofiary Syna Bożego. Dalszymi nowotestamentowymi postaciami poświadczającymi „prawdę męki Zbawiciela” są Ewangeliści – ich popiersia zostały umieszczone w kwaterach awersów skrzydeł. Na rewersach znajdują się malowane przedstawienia – Wizji Ezechiela i Ofiary Abrahama oraz Sądu Ostatecznego i Niesienia Krzyża. Nieruchome skrzydła zewnętrzne ołtarza mieszczą malowane medaliony z przedstawieniami personifikacji Cnót – Wiary i Miłosierdzia. Partia centralna ołtarza od góry zamknięta jest wydatnym gzymsem, a całość wieńczy figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Poniżej, na fryzie belkowania, zamieszczona jest inskrypcja – fragment Ewangelii św. Mateusza (Mat. 28,20). W partii predelli ołtarza znajduje się prostokątna nisza niegdyś zajęta przez reliefowe przedstawienie sceny Ostatniej Wieczerzy. Dzisiaj brak jest także licznych fragmentów dopełniających przede wszystkim program ikonograficzny przedstawienia centralnej szafy i zwieńczenia retabulum. Nie ma już pelikana karmiącego młode (w tle po prawej), feniksa odradzającego się z popiołu (w tle po lewej), sceny Wywyższenia Węża Miedzianego (po lewej stronie drzewca krzyża), tablic inskrypcyjnych trzymanych przez Dawida i św. Pawła, a pod krzyżem brak kwoki przykrywającej skrzydłami kurczęta. W przeszłości po bokach figury Chrystusa Zmartwychwstałego – trzymającego nie tak jak obecnie krzyż, ale chorągiewkę rezurekcyjną – były także jeszcze dwie rzeźby aniołów.

• Figura Św. Krzysztofa

Drewniana figura świętego ponadnaturalnej wielkości jest dziełem nieznanego artysty. Została wykonana w roku 1462, następnie przechodziła renowację w latach 1591, 1826 i 1935. Pierwotnie znajdowała się na zewnątrz kościoła, w niszy w elewacji północnej. Właśnie to uchroniło ją przed zniszczeniem podczas pożaru wnętrza kościoła w roku 1945. Obecnie znajduje się we wnętrzu świątyni, nieopodal kazalnicy.

• Maswerki i witraże

Od roku 2016 prowadzona jest rekonstrukcja gotyckich laskowań i maswerków okiennych, wraz z wykonaniem i osadzeniem w nich zróżnicowanego zespołu witraży. W latach 2016–2017 przeprowadzono prace przy oknach południowych – dwóch w prezbiterium i jednym w nawie. Zainstalowano w nich kopie renesansowych witraży herbowych, które znajdowały się w świątyni aż do początku XX wieku, kiedy to zostały zdemontowane i do dziś znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Najprawdopodobniej właśnie dzięki temu przetrwały one dwie wojny światowe i po 100 latach herby wrocławskich możnych mogły wrócić do wnętrza kościoła św. Krzysztofa. W roku 2017 dwa okna północne nawy zyskały kamieniarkę, a w roku 2018 zamontowano w nich witraże przedstawiające 14 herbów rodów śląskich, ufundowane przez te rodziny. W tym samym roku maswerk i szklenie witrażowe zyskało okno środkowe południowe okno nawy, w całości ufundowane przez jedną rodzinę, krewnych ostatniego przedwojennego proboszcza Kościoła Pamięci Króla Gustawa Adolfa na Sępolnie, który dziś należy do parafii św. Krzysztofa. Jednak najbardziej spektakularne są witraże wokół ołtarza, ekumenicznie upamiętniające czterech męczenników XX wieku (dwóch ewangelików i dwoje katolików).

• Dzwon

Pierwsza wzmianka o dzwonach z tego kościoła pochodzi z 1581 roku, kiedy to Steffen Getz odlał 460 kilogramowy instrument. W 1625 roku zawisł w wieży kolejny, autorstwa Jacoba III Götza. Z roku 1627 pochodził wyjątkowy dzwon, gdyż został ufundowany przez samego ludwisarza, Sebastiana Götza. Również w tym roku odlano ważący 150 kg dzwon – dzieło „spadkobierców Götza”.

Kolejne dzwony datuje się na 1664, 1665 i 1666 r. W 1702 Sigismund Götz młodszy sporządził 70 kg dzwon, który dla kościoła św. Krzysztofa ufundował wrocławski cech kuśnierzy. Dzwon został zarekwirowany podczas II wojny światowej. Odnaleziono go na Cmentarzu Dzwonów w Hamburgu. Od 1953 roku bije w ewangelicko-luterańskim kościele św. Piotra w Geretsried w Bawarii.

Kościół posiadał jeszcze dwa dwudziestowieczne dzwony: z 1907 oraz 1932 roku (560 kg). Niestety żaden z nich nie zachował się do naszych czasów.

Obecnie na wieży wisi jeden dzwon przeniesiony z ewangelickiego kościoła w Masłowie. Został odlany przez Johanna Jacoba Krumpfferta w 1726 roku. Posiada napęd ręczny.

Źródło: wikipedia.pl