Willa Harenda w Zakopanem
A-1265/M z 15.06.2011
Willa „Harenda” – dom Jana Kasprowicza w Zakopanem na Harendzie, na zboczach Gubałówki. Poeta nabył go w 1923 roku od angielskiej malarki Winifred Cooper za pieniądze zarobione na tłumaczeniu Szekspira (500 funtów szterlingów). Obecnie mieści się tam muzeum biograficzno-literackie Kasprowicza. Nazwa willi wzięła się od gospody Arenda znajdującej się w Czarnowąsach pod Opolem. Potem Kasprowicz zmienił nazwę dodając góralski przydech h. W gospodzie tej przyszły poeta bywał w czasie swej nauki szkolnej w 1881 roku.
Poeta mieszkał na Harendzie tylko trzy lata, zmarł w 1926 roku. W 1933 roku dzięki staraniom wdowy Marii Kasprowicz, Kornela Makuszyńskiego i Leopolda Staffa, powstało obok domu granitowe mauzoleum według projektu Karola Stryjeńskiego, do którego przeniesiono prochy poety.
Z inicjatywy żony Marii w 1950 roku w willi powstało muzeum Kasprowicza. W roku 1964 przy muzeum zawiązało się Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza, które do dziś organizuje poświęcone poecie spotkania, odczyty i wieczory poetyckie.
Z woli wdowy po Kasprowiczu muzeum zachowało wygląd domu z czasów życia poety. Zwiedzający mogą oglądać trzy pomieszczenia: jadalnię, salonik i sypialnię. W części zamkniętej mieściła się bogata biblioteka Kasprowicza, zgromadzona przez niego we Lwowie. Po śmierci poety, żona Maria przekazała zbiory do Poznania, gdzie całkowicie spłonęły w pożarze. Nie wiadomo czy zachował się katalog książek, pewnym natomiast jest to, że zniszczeniu uległy cenne białe kruki. W muzeum oglądać można pamiątki rodzinne, przedmioty użytkowe Kasprowiczów, obrazy i pozostałości księgozbioru. Na piętrze domu znajduje się galeria obrazów Władysława Jarockiego, profesora ASP w Krakowie, urządzona przez córkę poety Annę Kasprowicz-Jarocką.
Źródło: wikipedia.pl
Willę wybudował Jan Kluś Fudala, na cele pensjonatowe, w 1920 roku. Niedługo po wybudowaniu, willę kupiła angielska malarka Winnifred Cooper. W 1924 roku willę odkupił Jan Kasprowicz i zamieszkał w niej wraz z żoną Marią (Marusią), jej matką Marią Bunin oraz siostrą Anna Bunin. Kasprowicz mieszkał na Harendzie tylko 2 lara. Zmarł 1 VIII 1926. Jan Kasprowicz znany jest przede wszystkim jako poeta - przedstawiciel Młodej Polski, autor takich wierszy, jak „Krzak dzikiej róży” czy „Księga ubogich”. Był także tłumaczem znanych dzieł literatury europejskiej, autor dramatów i recenzji teatralnych. Był nie tylko znanym literatem i profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, gdzie spotykał się ze swoimi przyjaciółmi, m.in. Stefanem Żeromskim i Leopoldem Staffem, Witkacym i wieloma innymi. Po śmierci poety dom na Harendzie pozostał jednym z ośrodków życia kulturalnego Zakopanego. Gościli tu m.in. Zofia Nałkowska, Kornel Makuszyński, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Leopold Staff, Jarosław Iwaszkiewicz, Karol Szymanowski, Witold Gombrowicz. W 1950 roku Maria Kasprowiczowa przekazała trzy pokoje na parterze willi na muzeum poświęcone mężowi. Do 1968 roku pełniła ona funkcję kustosza muzeum, a po jej śmierci funkcję tę przejęła jej siostra Anna. Od 1969 roku muzeum opiekuje się Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza. W latach 80. XX wieku przeprowadzono gruntowny remont budynku.
Źródło: zabytek.pl
