Kościół pw. św. Barbary w Żarkach
431/60 z 18.03.1960; 37/76/A z 16.02.1978
Kościół pw. św. Barbary jest świątynią filialną rzymskokatolickiej parafii pw. św. Apostołów Szymona i Judy, należącej do dekanatu Żarki, który położony jest na terenie archidiecezji częstochowskiej. Parafia ta erygowana została pomiędzy 1325 a 1382 r. dzięki staraniom ówczesnego właściciela Żarek – Marcina Myszkowskiego.
Świątynia została wzniesiona jako kościół szpitalny pod koniec XVII w. w miejscu, gdzie wcześniej stała drewniana kaplica wzmiankowana już pod koniec XVI w. Dawniej obok tej kaplicy (w miejscu obecnego skalniaka i parkingu) stał drewniany szpital – przytułek dla ubogich, a wokół kościoła do lat 60. XX w. istniał staw. Przytułek został przebudowany na murowany w 1731 r., później wielokrotnie zmieniany. Ostatecznie został on jednak rozebrany w latach 90. XX w.
Kościół pw. św. Barbary jest świątynią niewielką, murowaną z łamanego kamienia wapiennego i dwustronnie tynkowaną. Ma jednonawowy układ orientowany, z węższym i dużym, zamkniętym półkoliście prezbiterium. Od zachodu znajduje się kwadratowa kruchta. Dach dwuspadowy kryty jest gontem i posiada czworoboczną wieżyczką sygnaturki umiejscowioną pośrodku nawy.
Wewnątrz kościoła do czasów współczesnych zachowały się trzy ołtarze: główny, klasycystyczny z II poł. XVIII w. z barokowym obrazem patronki – św. Barbary malowanym na płótnie oraz barokowe ołtarze boczne – lewy z obrazem św. Katarzyny z około 1730 r. i prawy z obrazem św. Agnieszki z I poł. XVIII w.
Teren wokół kościoła, gdzie do lat 60. XX w. był też jeszcze staw, ogrodzony jest obecnie metalowym płotem na podmurówce. W obrębie placu wybudowany został w 1987 r. Archidiecezjalny Dom Samotnej Matki i Dziecka, nad którym opiekę sprawują Siostry Nazaretanki. Placówka ta dla wielu kobiet jest jedyną szansą na powrót do normalnego życia. Pensjonariuszki nazaretańskiego domu mają bowiem nie tylko możliwość tymczasowego zamieszkania w bezpiecznym i przyjaznym miejscu, ale mogą również liczyć na wsparcie moralne i psychiczne, które dla wielu kobiet jest równie ważne i potrzebne, jak zaspokojenie głodu czy pragnienia.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Początkowo Żarki należały prawdopodobnie do parafii w Leśniowie, która istniała już w 1325 r. Parafia w Żarkach została erygowana pomiędzy 1325 a 1382 r. W 1518 r. Marcin Myszkowski – ówczesny właściciel Żarek i kasztelan wieluński – rozpoczął starania o utworzenie w jego dobrach prepozytury. W wyniku jego działań biskup krakowski Jan Konarski 8 kwietnia 1523 r. erygował w Żarkach prepozyturę uposażoną przez Marcina Myszkowskiego, równocześnie likwidując dotychczasowe proste parafie w Leśniowie i Żarkach, a ich tereny wcielając do prepozytury. Wówczas to wzniesiono, także z inicjatywy Marcina Myszkowskiego, kościół pw. św. Szymona i Judy. Miało to miejsce w latach 1518–1522.
Od 1716 r. parafią w Żarkach administrowali paulini z klasztoru w Leśniowie, aż do kasaty tegoż klasztoru po powstaniu styczniowym. Od 1864 r. w parafii pracują księża diecezjalni. W 1911 r. do powstającej parafii pw. św. Stanisława w Myszkowie wydzielono z parafii żareckiej: Myszków, Połomię i Czarną Strugę. W 1959 r. włączono zaś do parafii w Żarkach-Letnisku wsie: Pustkowie-Nowa Wieś i Pustkowie Dzierżno, a następnie samą wieś Dzierżno, pozostawiając mieszkańcom prawo wyboru miejsca posług duszpasterskich. W tym samym roku wieś Helenówka została przyłączona do parafii myszkowskiej również z prawem wyboru posług w obu parafiach.
Źródło: peuk.fiiz.pl
W sprawie zwiedzania świątyni należy się kontaktować z kancelarią parafii pw. św. Apostołów Szymona i Judy.
