Dawny rynek w Kromołowie (Zawiercie)
Na środku Rynku znajdował się główny punkt czerpania wody dla mieszkańców okolicznych domów. W latach 40 XX wieku umieszczony został tutaj zbiornik przeciwpożarowy, który został zlikwidowany w latach 80-tych. Pozostała jako pamiątka zabytkowa studnia i figura świętego Floriana – patrona strażaków.
Budynki wokół Rynku, były kiedyś własnością rzemieślników: piekarzy, szewców, sukienników, rzeźników i innych. Współcześnie żyjącym mieszkańcom Rynek kojarzyć się może z istniejącymi kiedyś w jego obrębie: urzędem gminy, urzędem stanu cywilnego, pocztą, siedzibą Agencji Rynku Rolnego, piekarnią, sklepem chemicznym, a także pierwszą lodziarnią (która do dziś ma swoich wiernych, choć tylko „niedzielnych” klientów).
W czasie okupacji hitlerowskiej na Rynku umieszczone były szubienice, na których odbywały się egzekucje. W sierpniu 1941 gestapo powiesiło 1 osobę z Niegowonic, w październiku 1941 - 1 osobę z Poraja, w 1943 dwie osoby niewiadomego pochodzenia. Świadkami tych wydarzeń byli mieszkańcy. Wypędzeni z domów przez niemieckich żandarmów zostali zmuszeni do oglądania „pokazu siły” okupanta.
Rynek kromołowski wciąż jest sercem miejscowości. Sercem które czuje, pamięta i dzięki staraniom wielu osób, nie umiera. W 2008 roku władze miasta Zawiercia przeprowadziły remont nawierzchni rynku. Wykonano również dekoracyjną obudowę zabytkowej studni, dzięki czemu Rynek stał się wizytówką Kromołowa.
Źródło: kromolow.com.pl
W miejscowościach, które mogą pochwalić się wielowiekową historią, zawsze znajdują się ważne ulice, domy, skwery czy place. W Kromołowie miejscem szczególnym jest Rynek. Opracowania historyczne i turystyczne przede wszystkim zwracają uwagę na jego średniowieczny rodowód. Świadczy o nim charakterystyczny układ ulic, rozchodzących się z narożników czworokątnego placu. Z trzech narożników (bez drogi w północnym narożniku) kierunkach: Siewierza na Śląsk, Częstochowy, Kielc przez Żerkowice oraz w kierunku Skarżyc.
Choć brak jednej, pewnej daty, lokacji rynku (wymieniany jest 1388 rok lub wcześniejszy okres za panowania Władysława Łokietka 1306-1333), niewątpliwe jest znaczenie tego miejsca. W początkach swego istnienia Rynek pełnił rolę „serca” miasta. Jego lokacja była ściśle związana z nadaniem osadzie praw miejskich i wydania przez króla zgody na organizowanie targów.
Źródło: kromolow.com.pl
