Roztoczański Park Narodowy
























Roztoczański Park Narodowy, utworzony 10 maja 1974 roku, jest perłą przyrody położoną w południowo-wschodniej Polsce, w malowniczym regionie Roztocza, w województwie lubelskim. Jego symbolem jest konik polski, a dyrekcja parku ma swoją siedzibę w historycznym Pałacu Plenipotenta w Zwierzyńcu.
Geografia
Park, obejmujący najcenniejsze przyrodniczo obszary Roztocza Środkowego, zajmuje aktualnie powierzchnię 8483 ha, z czego aż 95,5% (8102 ha) stanowią lasy. Ochroną ścisłą objęto 1029 ha (12,1% całości), a otulina parku rozciąga się na obszarze 38 095,87 ha. Teren parku, z wysokościami sięgającymi 350 m n.p.m., charakteryzuje się występowaniem skał górnokredowych, utworów trzeciorzędowych w strefie krawędziowej oraz piasków czwartorzędowych w dolinach. W 1990 roku 24 ha Roztoczańskiego Parku Narodowego zostało włączone do Zwierzyńca, w związku z nadaniem mu statusu miasta.
Konik Polski
Roztoczański Park Narodowy jest miejscem prężnej hodowli koników polskich, prowadzonej wokół stawów Echo i na Białej Górze. Hodowlę tę zapoczątkował w 1982 roku prof. Mirosław Kownacki. Koniki swobodnie biegają po wyznaczonym terenie o powierzchni 180 ha, żyjąc bez ingerencji człowieka, dokarmiane jedynie w okresie zimowym.
Flora
Roztoczański Park Narodowy to najbardziej zalesiony park narodowy w Polsce, z lasami pokrywającymi 95,5% jego powierzchni. Jest to obszar graniczny występowania ważnych gatunków drzew lasów zachodnioeuropejskich: jodły, buku, jaworu, lipy szerokolistnej, świerku i cisu. W parku wyróżniono około 20 zespołów leśnych, z których najważniejsze to wyżynny jodłowy bór mieszany (niemal ⅓ powierzchni) i żyzna buczyna karpacka. Często występuje również acidofilna buczyna niżowa.
Na żyznych glebach rosną grądy z dębami, grabami, wiązami, klonami i lipami. W północnej części, na ciepłych glebach wapiennych, znajdziemy świetliste dąbrowy. W piaszczystych dolinach rzeki Wieprz występują różne typy borów sosnowych i mieszanych. Na terenach nawodnionych rosną łęgi, olsy i torfowiska wysokie, gdzie zachowały się relikty glacjalne i subarktyczne, takie jak brzoza niska, zimoziół północny czy turzyca strunowa. Flora naczyniowa parku obejmuje około 750 gatunków, w tym rośliny typowe dla południowo-wschodniej Polski (zawilec wielkokwiatowy, pluskwica europejska) oraz górskie (tojad dzióbaty). Wśród chronionych roślin warto wymienić obuwik pospolity.
Fauna
Fauna parku jest niezwykle bogata, zwłaszcza w ślimaki, krocionogi, pajęczaki i owady. Występują tu rzadkie szarańczaki, mrówki, pluskwiaki oraz ponad 2000 gatunków chrząszczy (biegaczowate, kózkowate). Z gadów spotkamy żółwia błotnego i padalca zwyczajnego w turkusowej odmianie. Płazy reprezentują traszki zwyczajne i grzebieniaste oraz kilka gatunków ropuch.
Spośród ponad 190 gatunków ptaków, 130 gniazduje regularnie, w tym: orlik krzykliwy, trzmielojad, kobuz, muchołówka białoszyja, muchołówka mała, głuszec, jarząbek, bocian czarny, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł zielonosiwy, pliszka górska, czyż zwyczajny i gołąb siniak.
Ochrona
Dla kompleksowej ochrony przyrody, na terenie parku utworzono 5 obszarów ochrony ścisłej: Bukowa Góra, Czerkies, Jarugi, Międzyrzeki i Nart.
Edukacja
Roztoczański Park Narodowy prowadzi działalność edukacyjną i popularyzatorską w dwóch obiektach: Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym w Zwierzyńcu oraz Izbie Leśnej we Floriance.
Siedziba Roztoczańskiego Parku Narodowego: ul. Plażowa 2, 22-470 Zwierzyniec
Źródło: wikipedia.pl; rpn.gov.pl
Początki ochrony przyrody na Roztoczu sięgają XVI wieku, kiedy to na obszarze ordynacji Jana Zamoyskiego utworzono zwierzyniec. Ten rozległy teren, otoczony 30-kilometrowym parkanem, obejmował m.in. obszar obecnej Bukowej Góry. Żyły tam liczne gatunki, takie jak jelenie, rysie, dziki, wilki, żbiki i tarpany. Zwierzyniec został zlikwidowany na przełomie XVIII i XIX wieku.
W XX wieku, dzięki staraniom badaczy, zaczęto tworzyć na Roztoczu rezerwaty leśne i florystyczne. Pierwszym z nich był utworzony w 1936 roku rezerwat przyrody Bukowa Góra. Do 1974 roku pod ochroną znajdowało się już 11 rezerwatów o łącznej powierzchni 1263 ha. W 1974 roku, na obszarze Lasów Państwowych (Nadleśnictwa Kosobudy i Zwierzyniec), powstał Park Narodowy, obejmujący początkowo 4801 ha.
Roztoczański Park Narodowy pobiera opłaty za:
- wstęp do Parku
- wstęp do Ośrodka Edukacyjno-muzealnego RPN
- wstęp do Izby Leśnej we Floriance
Karty wstępu do nabycia w:
- Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Plażowa 3a, Zwierzyniec – od kwietnia do października
- Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Plażowa 3 (budynek Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego RPN), Zwierzyniec – od listopada do marca
- Punkcie Informacji Turystycznej we Floriance – od kwietnia do września
- Sklepie internetowym RPN: https://rpn.gov.pl/wstep-do-parku
- Za pomocą kodów QR umieszczonych na tablicach informacyjnych przed wejściem na ścieżkę
- Sezonowo: sklep spożywczy w Górecku Starym (na trasie w kierunku Florianki)
Opłaty za wstęp na ścieżkę na Bukową Górę i trasę rowerową do Florianki. Jeden bilet obowiązuje na dwie trasy!
Do nawiększych atrakcji Parku należą:
- Ośrodek Edukacyjno-Muzealny RPN
- Pałac Plenipotenta w Zwierzyńcu
- Izba Leśna we Floriance
- Ośrodek Hodowli Zachowawczej
- Ścieżka na Bukową Górę
- Ścieżka na Piaseczną Górę
- Ścieżka na Białą Górę
- Szlak Roztoczański
- Szlak Krawędziowy Roztocza
- Szlak im. Aleksandry Wachniewskiej
- Centralny Szlak Rowerowy Roztocza
Parkingi:
- Parking przy Dyrekcji Roztoczańskiego Parku Narodowego
- Parking przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym RPN
- Parking przy Roztoczańskim Centrum Monitoringu i Nauki
- Parking przy Pomniku Powstania Zamojskiego w Szewni Dolnej
- Parking przy Kancelarii Obwodu Ochronnego Kosobudy
- Parking przy wejściu do Parku w Górecku Starym
- Parking przy Stawach Echo
Do obiektu przynależą:
- Biała Góra (288 m n.p.m.)
- Bukowa Góra (310 m n.p.m.)
- Centralny Szlak Rowerowy Roztocza
- Izba Leśna we Floriance
- Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego w Zwierzyńcu
- Ośrodek Hodowli Zachowawczej w Roztoczańskim Parku Narodowym
- Pałac Plenipotenta w Zwierzyńcu
- Parking przy Dyrekcji Roztoczańskiego Parku Narodowego
- Parking przy kancelarii obwodu Ochronnego Kosobudy
- Parking przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym RPN
- Parking przy Pomniku Powstania Zamojskiego w Szewni Dolnej
- Parking przy Roztoczańskim centrum Monitoringu i Nauki
- Parking przy Stawach Echo
- Parking przy wejściu do Parku w Górecku Starym
- Piaseczna Góra (298 m n.p.m.)
- Platforma widokowa w Zwierzyńcu
- Platforma widowkowa Czarny Staw
- Pomnik Powstania Zamojskiego w Szewni Dolnej
- Roztoczańskie Centrum Naukowo-Edukacyjne
- Ścieżka na Białą Górę
- Ścieżka na Bukową Górę
- Ścieżka na Piaseczną Górę
- Stawy Echo w Zwierzyńcu
- Szlak im. Aleksandry Wachniewskiej
- Szlak Krawędziowy Roztocza
- Szlak Roztoczański
- Wieża widokowa w Zwierzyńcu
- Wieża widokowa w Zwierzyńcu na Białej Górze