Roztoczańskie Centrum Naukowo-Edukacyjne

Roztoczańskie Centrum Monitoringu i Nauki (RCMiN) to kluczowa placówka w Roztoczańskim Parku Narodowym, poświęcona kompleksowym pracom studialnym i analizom laboratoryjnym. Jego misją jest dogłębne poznanie i ochrona biotycznych i abiotycznych składników środowiska przyrodniczego całego Roztocza, w tym obszaru Parku i jego otuliny. Gromadzone tu dane badawcze i pomiarowe, zbierane przez Służby Parku zgodnie ze zestandaryzowanym protokołem naukowym, stanowią fundament dla działań ochronnych i badawczych. RCMiN, dzięki salom konferencyjno-wykładowym, jest również ważnym ośrodkiem organizacji konferencji, sympozjów naukowych oraz seminariów branżowych na Roztoczu.

Kluczowym elementem RCMiN jest Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Roztocze (ZMŚP). Powołana przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska 8 października 2010 roku, była dziewiątą tego typu stacją w Polsce. Stacja realizuje i koordynuje szereg programów badawczych i monitoringowych, zgodnych z Rocznymi Zadania Ochronnymi zatwierdzanymi przez Ministra Środowiska, Planem Ochrony RPN oraz wymogami nadzoru nad obszarami Natura 2000. Interdyscyplinarny charakter badań wspiera powołana w 2013 roku grupa koordynatorów regionalnych, zapewniająca naukową opiekę nad realizowanymi programami, w tym zwłaszcza podstawowym programem ZMŚP.

Obszar Badawczy Stacji Bazowej ZMŚP

Obszar badawczy Stacji Bazowej ZMŚP obejmuje granice Roztoczańskiego Parku Narodowego i jego otuliny, podzielony na trzy kluczowe strefy:

• Zlewnia Reprezentatywna Rzeki Świerszcz: O powierzchni około 4651 ha, gdzie prowadzone są kompleksowe pomiary w ramach programu podstawowego ZMŚP. Wykorzystuje się aparaturę i urządzenia badawcze zainstalowane zarówno w terenie, jak i w laboratorium.
• Zlewnia Cząstkowa Rzeki Świerszcz: Zajmująca 1815 ha (obejmująca ciek bez dopływów do profilu Malowany Most), wyznaczona na potrzeby bilansowania obiegu materii i przepływu energii z powietrza, opadów i wód powierzchniowych.
• Otulina Zlewni Badawczej: Obejmująca cały obszar RPN oraz otulinę Parku (około 35 000 ha), gdzie prowadzone są badania w ramach programu podstawowego i rozszerzonego (zwłaszcza podsystem monitoringu przyrody).

Rzeka Świerszcz

Rzeka Świerszcz to śródleśny ciek, biorący początek w systemie borów bagiennych i torfowisk wysokich. Jej źródło to wododział między Szumem (wpadającym do Tanwi) a Świerszczem (lewo dopływem Wieprza). Na przeważającej długości Świerszcz ma naturalny charakter, przepływając przez stare drzewostany olchowe, sosnowe i jodłowe. Zasila pięć kompleksów zbiorników wodnych o sztucznej genezie: Staw Florianiecki, Czarny Staw i Stawy Echo (z kąpieliskiem rekreacyjnym) w obszarze RPN, a także stawy i oś wodną układu wodno-pałacowego oraz Staw Kościelny w Zwierzyńcu.

Charakterystyka

Reprezentatywna zlewnia rzeki Świerszcz, o powierzchni około 4651 ha, charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu, mozaiką środowisk i słabym zaludnieniem. Dominującym typem siedliska są lasy (naturalne i antropogeniczne), zajmujące 2908 ha (62% powierzchni zlewni). Grunty rolnicze (łąki, pastwiska, ugory, pola) to 1673 ha, a wody powierzchniowe – około 45 ha. W zasięgu zlewni usytuowanych jest pięć miejscowości (Zwierzyniec – część na południe od Wieprza, Sochy, Szozdy, Stara Huta, Hucisko), jeden przysiółek (Lasowe) oraz trzy osady leśne RPN (Florianka, Kruglik, Rybakówka).

Status Ochronny Zlewni

Około 40% powierzchni zlewni leży w granicach Roztoczańskiego Parku Narodowego oraz w obszarze o znaczeniu wspólnotowym sieci Natura 2000 Roztocze Środkowe PLH060017. Pozostała część znajduje się w otulinie RPN. Całość zlewni leży również w obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Roztocze PLB060012. Taki status ochronny podkreśla wyjątkową wartość przyrodniczą tego obszar

Obok budynku znajduje się ścieżka na Białą Górę

Źródło: rpn.gov.pl