Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem

Nr w rejestrze zabytków:
A-888z 3.10.1995:
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe 16 cerkiew
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155205
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155046
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155407
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 154654
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe church 05
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe cerkiew sw paraskewy hb1
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 161238
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe cerkiew sw paraskewy hb3
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155033
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe cerkiew sw paraskewy hb2
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe ruins of the church
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe widok z ruin cerkwi greckokatolickiej z 1842r
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 154513
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - krywe church 03
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230728 165254
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 154517
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 154958
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155006
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 161244
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155059
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155115
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155136
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155219
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155355
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155414
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155614
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155722
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155730
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 155826
Ruiny cerkwi pw. św. Paraskewi w Krywem - 20230804 161435
Data powstania obiektu: 1842 r.
Opis

Ruiny cerkwi greckokatolickiej pw. św. Paraskewi w Krywem (trzeciego obiektu powstałego w tym miejscu) na wzniesieniu znanym „Diłokiem”. Ikony pochodzące z cerkwi można obejrzeć w Muzeum Historycznym w Sanoku.

Historia

Wieś Krywe była lokowana na prawie wołoskim w pierwszej połowie XVI wieku. W 1502 była w dobrach należących do Kmitów. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1526. Do roku 1553 znajdowała się w rękach Piotra Kmity, później wdowy po nim Barbary Kmity z Herburtów. Po śmierci Barbary (1579) przypadła do podziału po Annie z Kmitów na jej spadkobierców, potomków Stanisława Herburta i Jana Barzego. Wieś leżała na zachód od wzgórza cerkiewnego nad potokiem Krywiec, lewym dopływem Sanu. W 1589 roku było we wsi 7 łanów ziemi zasiedlonych przez chłopów, kniazia i popa. Istniał też wtedy młyn wodny o jednym kole. W 1630 chłopi z Hulskiego i Zatwarnicy napadli i złupili tutejszy dwór należący do kasztelana sanockiego (1648) Andrzeja Boguskiego. Na przełomie XVIII i XIX wieku dobra te należały do rodziny Łążyńskich, wtedy też nastał okres świetności dworu. Później powstał tu także tartak parowy, którego ruiny zachowały się. W 1848 istniała w Krywem szkoła parafialna. W 1852 roku był tu murowany dwór i przyległe do niego budynki, park i staw. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Krywem była Karolina Łążyńska. Po powstaniu styczniowym w 1864 w Krywem osiedlił się Aleksander Cholewa Ubysz (1832—1890), kapitan z 1863/4, literat (pseudonim Symplicius Gawin), autor zajmujących gawęd myśliwskich, oficer armii austriackiej i polskiej, powstaniec styczniowy. W 1910 powstało we wsi bractwo trzeźwości, działające co najmniej do 1930. Podczas zaborów powszechna była emigracja zarobkowa, przed wybuchem I wojny światowej przebywało za granicą prawie 20% ludności z tutejszej parafii (Krywe, Hulskie, Tworylne). W walkach na przełomie lutego i marca 1915 zginęło podczas ostrzału pięcioro mieszkańców wsi.

Spis statystyczny z 1921 podaje w Krywem 472 mieszkańców (74 domostwa). W 1932 roku właściciel majątku Stanisław Kopczyński uzyskał zezwolenie na parcelację gruntów o powierzchni 829,33 ha i do roku 1939 większość z nich sprzedał chłopom. Majątek Krywe ograniczał się stopniowo do lasów. W sąsiedztwie dworu uruchomiono w 1936 tartak parowy. Nie zachował się do dziś. W latach międzywojennych prowadzono w tutejszych okolicach badania etnograficzne, ich efektem jest książka "Na pograniczu łemkowsko-bojkowskim" (Lwów 1935). W sierpniu 1938 odbyła się w Krywem uroczystość 950-lecia chrztu Rusi, w której uczestniczyło ok. 2000 wiernych z powiatów leskiego i turczańskiego. Obok cerkwi postawiono pamiątkowy krzyż.

Po 17 września 1939 Krywe znalazło się na granicy Niemiec i ZSRR. Tereny na północ od Sanu znalazły się pod okupacją sowiecką, na południe od Sanu okupantem byli Niemcy. W 1945 roku do Polski wróciła część niemiecka, północny brzeg Sanu odzyskaliśmy dopiero w 1951 na mocy umowy między Polską i ZSRR o wymianie terenów przygranicznych. Zabudowania dworskie oraz tartak spalone zostały we wrześniu 1945 przez oddział UPA. Wysiedlenia do ZSRR mieszkańcy Krywego przeczekali w okolicznych lasach i w wyniku obławy wywieziono na Wschód jedynie 16 rodzin. Całą wieś wysiedlono na Ziemie Zachodnie dopiero wiosną - w maju 1947 podczas akcji „Wisła”. W kilka godzin zabrano wszystkich ludzi i po ich wyjściu wszystkie zabudowania podpalono. Akcję przeprowadził oddział Ludowego Wojska Polskiego.

Od lat 60. do końca 80. prowadzono tu letni wypas bydła z PGR w Czarnej Dolnej.

Źródło: wikipedia.pl

Zaktualizowano wczoraj

Dane teleadresowe

38-713 Krywe
place
49.24998427224311, 22.513018025381328Skopiowano do schowka
N49º14'59.943", E22º30'46.865"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Ruina/pozostałości
Miejsce/obiekt znajdujące się obecnie w stanie ruiny lub z którego pozostały jedynie niewielkie ślady świadczące o jego dawnym istnieniu.
Wstęp bezpłatny
Dostęp 24h/7
Obiekt publiczny, dostępny dla wszystkich 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu (np. pomnik w parku, przydrożny krzyż itp.).
Bieszczady Zachodnie
Beskidy Lesiste
Zewnętrzne Karpaty Wschodnie (Beskidy Wschodnie)
Karpaty Wschodnie z Podkarpaciem Wschodnim
Karpaty, Podkarpackie i Nizina Panońska

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.