Dawny Hotel „Pod orłem” w Bielsku-Białej
A-686/92 z 20/08/1992
Neobarokowo-klasycystyczny czteropiętrowy gmach powstał w 1875 r. w miejscu dawnego zajazdu z czasów wytyczania traktu cesarskiego „Pod czarnym orłem”. Stanowiło to nawiązanie do dwugłowego czarnego orła Habsburgów, choć orzeł wieńczący fasadę budynku jest jednogłowy. Budowę sfinansował bialski fabrykant, właściciel fabryki wódek i likierów – Jakub Gross. Gmach wzniesiono na wzór wiedeńskich hoteli.
Fasada budynku jest pokryta urozmaiconymi ozdobami neobarokowymi w postaci jońskich pilastrów, medalionów z orłami, lwich pysków i wazonów oraz stylizowanym orłem i puttami u szczytu. Wewnątrz zachowany jest secesyjny wystrój westybulu i klatki schodowej z windą. Na I piętrze znajduje się Sala Redutowa o powierzchni 709 m² w stylu neorenesansowym z pięknymi plafonami na suficie, żeliwnymi arkadami i balkonami oraz bogatą dekoracją sztukatorską. Jest to jeden z niewielu przykładów tak doskonale zachowanej sali o charakterze balowym w Polsce. Już pod koniec XIX w. cieszyła się ona wielką sławą. Gościła wielu znamienitych gości, wśród których znalazł się m.in. arcyksiążę Karol Habsburg (późniejszy ostatni cesarz Austrii), który w 1912 r. przebywał w bialskim hotelu wraz z małżonką. Bywał tu także Józef Piłsudski, w hotelu odbywały się bowiem polskie imprezy narodowe. Ponadto Sala Redutowa była ważnym miejscem na mapie kulturalnej Białej. To w niej bowiem swoje prace wystawiali ówcześnie sławni artyści malarze, to tutaj odbywały się ciekawe przedstawienia teatralne (m.in. lwowskiego Teatru Polskiego) i kabaretowe, a także imprezy dobroczynne (np. bale Ligi Morskiej I Kolonialnej). Hotel „Pod orłem” słynął także z uwagi na odbywające się w nim pokazy bialskiego „Sokoła” i walki zapaśnicze. W 1938 r. w restauracji hotelu „Pod orłem” bialscy taksówkarze schwytali słynnego śląskiego bandytę Nikifora Maruszeczko.
W latach 90. XX wieku hotel stracił swą dawną funkcję i stał się biurowcem oraz ekskluzywnym pasażem handlowym „Pod orłem”.
Dzisiaj „Pod orłem” to zespół zabytkowych budynków, w skład którego wchodzi właściwa trójkondygnacyjna kamienica oraz trzypiętrowy budynek dawnego hotelu „Pod orłem” z facjatami w dachu. Obydwa obiekty są ze sobą połączone i podpiwniczone.
Z uwagi na pełnione niegdyś funkcje oraz historię hotelu „Pod orłem” jest to z pewnością miejsce, które warto odwiedzić. Stanowi ono bowiem przykład nowoczesnego centrum handlowo-biurowego zorganizowanego w przepięknych, zabytkowych wnętrzach, po których przechadzali się kiedyś Karol Habsburg czy Józef Piłsudski.
Źródło: peuk.fiiz.pl
