Kamienica "Czytelni Polskiej" w Bielsku-Białej

Po wprowadzeniu na terenach galicyjskich autonomii i polskiego języka urzędowego narastały konflikty pomiędzy lokalną ludnością polską i niemiecką. Władze Białej Krakowskiej podjęły starania w kierunku oderwania się od Galicji i wcielenia do Śląska Austriackiego. Wystosowano petycje do instytucji w Wiedniu z nadzieją na pozytywny skutek. W tym czasie na terenie Białej narastał ruch narodowościowy, na czele którego stali bialski notariusz dr Edward Stiasny i ks. Stefan Kossecki. Ośrodkiem polskości w zdominowanym przez Niemców mieście stała się utworzona z ich inicjatywy "Czytelnia Polska" zajmująca się propagowaniem kultury polskiej i krzewieniem polskiej świadomości narodowej, pełniąc równocześnie rolę pierwszej biblioteki publicznej w Białej Krakowskiej.

Działająca wokół czytelni grupa działaczy, przy wsparciu Towarzystwa Szkoły Ludowej oraz osobistemu wstawiennictwu Adama Asnyka i zaangażowaniu ks. Stanisława Stojałowskiego, tworzyła nowe polskie placówki oświatowe. W 1893 r. dzięki darom społeczeństwa polskiego zakupiono neobarokową kamienicę przy dawnym Franzensplatz (obecnie Plac Wolności 2), gdzie umieszczono bibliotekę publiczną "Czytelni Polskiej". W rok swojego istnienia biblioteka mogła poszczycić się pokaźnym zbiorem książek. Wypożyczano wówczas 3000 tomów, z czego 1020 książek polskich i 370 niemieckich, co było całkiem pokaźnym zbiorem książnicy. W placówce, jako ważnym ośrodku polskości, znalazło się również miejsce dla innych organizacji patriotycznych, tj. koła Towarzystwa Szkoły Ludowej, gniazda "Sokoła", Stowarzyszenia Zawodowego Robotników Manufakturowych i Fabrycznych oraz Rękodzielników, chrześcijańskich związków zawodowych związanych z ks. St. Stojałowskim, Konsumów oraz Scen Robotniczych i teatru pod auspicjami PPS. Wspomina o tym umieszczona na budynku tablica pamiątkowa. Odbyło się tu wiele manifestacji, a także imprez narodowych i robotniczych.

Źródło: polskaniezwykla.pl