Katedra pw. św. Mikołaja w Bielsku-Białej
136/60 z 26.02.1960
Kościół pw. św. Mikołaja jest parafią katedralną diecezji bielsko-żywieckiej (dekanat Bielsko-Biała I – Centralny). Katedra, pełniąca jednocześnie rolę kościoła parafialnego, jest jednym z największych kościołów w Bielsku-Białej. Wzniesiono ją w XV w. w stylu gotyckim, ale z uwagi na liczne pożary (m.in. w latach 1659, 1750, 1808), które ją niszczyły, była wielokrotnie przebudowywana. W związku z dokonywanymi remontami obecnie reprezentuje mieszankę stylów architektonicznych, od pierwotnego gotyku po współczesny modernizm.
Współczesny wygląd katedra uzyskała dzięki przebudowie, której dokonano w latach 1908–1910 wg projektu Leopolda Bauera. Wzniesiono wówczas 61-metrową wieżę, przedłużono nawę główną i dobudowano nawy boczne. Ciekawostką jest fakt, iż wzorem dla wieży katedralnej było podobno dzwonnica św. Marka w Wenecji. Ozdobiono ją stylizowanymi gałęziami winnej latorośli, symbolizującymi bożą miłość i Kościół. Na wieży, którą w 1998 r. nakryto miedzianą blachą, znajduje się zegar z 1918 r.
Najważniejszą częścią wnętrza jest kościoła jest oczywiście jego XIX-wieczny ołtarz główny, w którym centralne miejsce zajmuje obraz jego patrona – św. Mikołaja ratującego rozbitków z tonącego okrętu. Po bokach umieszczono wizerunki św. Pawła i św. Brata Alberta. Pochodzi on prawdopodobnie z poł. XIX w. Ponadto uwagę zwracają piękne XIX i XX-wieczne witraże.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Kościół pw. św. Mikołaja został zbudowany w swojej pierwotnej formie prawdopodobnie w latach 1443–1447, aczkolwiek możliwe jest, iż istniał już wcześniej, tym bardziej iż historyczne źródła pisane wspominają bielskiego plebana już w 1420 r. W czasie badań wykopaliskowych prowadzonych wokół północnej części katedry odkryto pochówki datowane na XVI i XVII w., które są prawdopodobnie pozostałością po starym przykościelnym cmentarzu, który założono wraz z budową pierwszego kościoła.
Oczywiście świątynię wzniesiono w stylu gotyckim. Niestety nie przetrwała ona do czasów współczesnych w swojej pierwotnej formie, z uwagi na liczne zniszczenia i pożary, jakie ją dotykały. Od poł. XVI w. do początków XVII w. kościół podzielił los wielu katolickich świątyń i przeszedł we władanie ewangelików. Po oddaniu go katolikom kościół uległ pożarowi, ale został odbudowany i wyposażony dzięki bielskiemu baronowi – Juliuszowi Gotliebowi Sunneghowi. Niestety jego piękne barokowe wnętrze padło ofiarą powstańczego oddziału węgierskiego w 1682 r. Po raz kolejny tragedia dotknęła świątynię w 1750 r. – wówczas od uderzenia pioruna spalił się dach, zegar wieżowy i dzwony. Odbudowa trwała wówczas do 1756 r. i finansowana była przez rodzinę książąt Sułkowskich. Jeden z jej przedstawicieli, Jan Nepomucen, na początku XIX w. sprawił kościołowi nowe barokowo-klasycystyczne wyposażenie, które przetrwało do lat 60. XX w.
Swój dzisiejszy kształt świątynia zawdzięcza przebudowie dokonanej w latach 1908–1910, w czasie której została ona również powiększona. Wówczas także do kościoła dobudowana została 61-metrowa nowa wieża.
Ważną datą dla kościoła pw. św. Mikołaja był 1992 r., kiedy to powstała diecezja bielsko-żywiecka, a sam kościół, który dotychczas pełnił rolę kościoła parafialnego, został podniesiony do rangi katedry.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Bielska katedra ma długie tradycje muzyczne, bowiem w XVIII i XIX w. była ona ważnym ośrodkiem życia muzycznego miasta. Od II poł. XVIII w. działała przy niej kapela muzyczna. Niezwykle bogaty jest zbiór muzykaliów przechowywany do dnia dzisiejszego w katedralnej bibliotece.
