Drewniany kościół pw. św. Walentego w Bieruniu
A/423/14 z 28 maja 1966
Kościółek św. Walentego jest kościołem cmentarnym i należy do bieruńskiej parafii św. Bartłomieja.
Kult świętego Walentego od lat kojarzony jest z Bieruniem. Położony nieopodal starówki drewniany kryje w swoim wnętrzu zabytkowy obraz patrona. Jest też od dziesięcioleci miejscem przyciągającym tysiące pielgrzymów. Zarówno chorzy, jak i zakochani, proszą o łaski świętego otoczonego tak wielką legendą i czcią. Dla podkreślenia związku mieszkańców z kultem św. Walentego – patronem chorych i zakochanych – w 2003 r. decyzją papieskiej kongregacji i samych mieszkańców patron zakochanych stał się patronem Bierunia. Od tej pory na odpust w „Walentyki”, czyli 14 lutego, przyjeżdżają tutaj pielgrzymi z wielu stron. W 2008 r. nieopodal kościółka wybudowano pomnik ku czci św. Walentego.
Na ołtarzu głównym świątyni umieszczone są centralnie dwa obrazy z wizerunkiem patrona świątyni, które mogą być pokazywane na zmianę. Pierwszy obraz, nieznanego autorstwa pochodzi z początku XVIII w., drugi, autorstwa Jana Nygi, powstał w roku 1907 r.
W kościółku znajdują się relikwie św. Walentego, których prawdziwość potwierdzona jest dokumentem kościelnym z 1961 r.
Drewniany kościołek, leżący na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, jest jedną z najbardziej znanych świątyń patrona zakochanych i ozdobą bieruńskiego krajobrazu kulturowego. Przyjeżdżają tu licznie zakochani i nowożeńcy, organizowane są sesje ślubne – w ostatnich latach popularność tego miejsca znacznie wzrosła. Cudownie ocalały z kilku pożarów „Walenciak” nadal więc przyciąga wiernych nie tylko z województwa śląskiego, ale i całej Polski. Szczególnie pięknie świątynia wygląda po zmroku, gdy oświetlają ją duże reflektory.
Wewnątrz znajduje się zabytkowy obraz patrona, św. Walentego. Od 28 lutego 1961 r. kościół jest w posiadaniu relikwii św. Walentego, które corocznie całują rzesze wiernych idących na kolanach dookoła ołtarza. Można go śmiało określić jako sanktuarium św. Walentego na ziemi pszczyńskiej.
Na ołtarzu głównym umieszczono centralnie dwa obrazy z wizerunkiem patrona świątyni, które mogą być pokazywane na zmianę. Pierwszy obraz, nieznanego autorstwa pochodzi z początku XVIII w. Drugi, autorstwa Jana Nygi, powstał w roku 1907. Spośród wielu cennych dzieł, jakie znajdują się w kościele, oprócz obrazu Matki Boskiej Bieruńskiej, na szczególna uwagę zasługują pochodzące z XVII wieku zabytkowe, ośmiogłosowe organy, będące jednym z najcenniejszych tego typu instrumentów na Śląsku.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Kościołek został wzniesiony w latach 1623–1626, w czasach wojny 30-letniej. Za zabytek uznano go 14 października 1929 r. Status „Walencinka” jako drugiej świątyni w Bieruniu utrwalił się ok. 1645 r., kiedy do Bierunia przybył pierwszy miejscowy proboszcz, a kościół pw. św. Bartłomieja został kościołem parafialnym. „Walencinek” w tym czasie najpierw podupadł, lecz zwrócono na niego uwagę w 1677 r., kiedy spłonął kościół parafialny. Wówczas bowiem drewniana świątynia przejęła na trzy lata rolę kościoła parafialnego, dzięki czemu przywrócono ją do życia, a także poczyniono prace remontowe. Po odbudowie kościoła pw. św. Bartłomieja w 1680 r. całe życie parafialne skupiło się z powrotem wokół niego, jednak „Walencinek” nie został zapomniany. Na ten czas należy datować również początki kultu św. Walentego w Bieruniu. Pół wieku później, w 1725 r., W 1725 r. bieruński „Walencinek” doczekał się gruntownego remontu. Kolejne restauracje miały miejsce dopiero w II poł. XVIII w. W trakcie przeprowadzonych wtedy napraw wzmocniono drewnianą konstrukcję budowli kamienną podmurówką. Zmieniono także zewnętrzny wygląd kościółka, m.in. dobudowując wieżyczkę, tzw. sygnaturkę. Wszystkie dokonane wtedy naprawy i zmiany wpłynęły na wygląd kościółka. Nadały mu ostateczny kształt, w ogólnych zarysach odpowiadający dzisiejszemu wyglądowi „Walencinka”.
W 1845 r. po wielkim pożarze Bierunia, życie parafialne przeniosło się drugi raz w historii miasta do małego drewnianego kościółka. W związku z tym zamiast planowanej rozbiórki budowli, odrestaurowano ją, a nawet dobudowano obszerny przedsionek. Dokonał tego bieruński cieśla Antoni Aiker.
Kolejne remonty i renowacje kościoła miały miejsce w 1929 r. (mistrz ciesielski Józef Banasch) i w czasie II wojny światowej oraz w latach 70. i 80. XX w., po dwóch pożarach.
Źródło: peuk.fiiz.pl
