Dawna Królewska Inspekcja Górnicza w Chorzowie

Utworzone w państwie pruskim instytucje, pełniące rolę obecnych inspekcji pracy, związane są swoją genezą z XIX-wiecznym rozwojem kapitalizmu. Ich celem miało być m.in. zapobieganie wypadkom czy kontrola nad pracą młodocianych. W czasach po zjednoczeniu Niemiec utworzono formalnie Królewską Inspekcję Przemysłową.

Budynek Królewskiej Inspekcji Górniczej w Chorzowie wzniesiony został na potrzeby tejże instytucji w 1892 r. Gmach, znajdujący się we wschodniej pierzei rynku, posiada prostą bryłę, cechującą się spokojem i harmonią i zwraca uwagę wśród innych tutejszych budowli. W latach międzywojennych mieściły się tu biura administrującej kopalniami spółki o nazwie Polskie Kopalnie Skarbowe na Górnym Śląsku. Obecnie Królewska Inspekcja Górnicza stanowi siedzibę banku.

Historia inspekcji przemysłowych wiąże się z problemami charakterystycznymi dla kształtujących się w XIX w. na Śląsku stosunków kapitalistycznych. W pierwszej połowie tego stulecia w państwie pruskim, podobnie jak w większości ówczesnych krajów europejskich, władze starały się wycofać z ingerowania w stosunki między pracodawcami i robotnikami. Znalazło to zresztą formalne usankcjonowanie w „Powszechnej ustawie przemysłowej” z 1845 r.. Tego rodzaju podejście zostało jednak zweryfikowane na skutek wydarzeń Wiosny Ludów. Już 9 lutego 1849 r. ogłoszono zarządzenie w sprawie powołania inspekcji przemysłowej. Kolejne akty prawne precyzowały zasady powoływania inspektorów, a także dotyczyły m.in. pracy młodocianych, czy zapobiegania wypadkom. Nadzór nad pracą inspekcji objęli wyznaczeni urzędnicy, składający roczne sprawozdania Bundesratowi i Reichstagowi. W oparciu o regulacje prawne utworzono w 1874 r. instytucję pierwszego na Śląsku radcy przemysłowego dla rejencji wrocławskiej. Z zachowanych dokumentów wiemy, iż jednym z istotnych problemów w ówczesnych górnośląskich kopalniach było masowe zatrudnianie kobiet i dziewcząt, które obarczane były pracami typowo męskimi. W 1891 r. na mocy dekretu cesarza Wilhelma II w całej ówczesnej Rzeszy utworzono Królewską Inspekcję Przemysłową. Niebawem w Chorzowie zaczęła działać Królewska Inspekcja Górnicza.

Źródło: slaskie.travel