Rynek w Chorzowie

Północna pierzeja Rynku w Chorzowie, od lewej: kamienice pod numerami 7 i 8 oraz kamienica przy ul. Katowickiej 105a (2018)

Plac pod przyszły Rynek został wytyczony przy ratuszu miejskim, który wzniesiono w latach 1874–1876. Zniwelowano hałdy i zmieniono przebieg szosy łączącej Katowice z Bytomiem, aby nie przechodziła ona przez plac. Rynek powstał na miejscu użytkowanym jako plac targowy, które było wykorzystywane jako targowisko do 1905 roku, następnie kramy przeniosły się do otwartej w tymże roku Hali Targowej. Kształt Rynku ustalono pod koniec XIX wieku, kiedy to wytyczono ulice wzdłuż placu oraz wyznaczono parcele pod budowę kamienic. Rynek został obsadzony drzewami, powstały alejki i skwery z rabatami.

W 1919 roku na Rynku odbyła się demonstracja robotników pod gmachem inspekcji górniczej; w wyniku ostrzału prowadzonego przez wojsko zginęło 17 protestujących, a 21 zostało rannych.

Część zabudowy północnej i południowej pierzei Rynku, w tym secesyjne kamienice były wyburzane od 1976 pod budowę estakady z betonu sprężonego, której budowę rozpoczęto 26 sierpnia 1976. Pod jej budowę wyburzono także jedną z wizytówek Chorzowa, tj. most Wolności, wzniesiony w latach 1874–1876. Otwarcie estakady odbyło się 22 lipca 1979 roku w Narodowe Święto Odrodzenia Polski, w 35-lecie Polski Ludowej. Estakada o długości blisko 400 m przebiega nad Rynkiem po jego przekątnej, stanowi część drogi krajowej nr 79 dominuje w przestrzeni Rynku, a jej budowa spowodowała utratę jego rekreacyjnej funkcji. Wielokrotnie pojawiały się koncepcje wyburzenia estakady, które jednak nie doszły do skutku. W 2012 roku rozpoczęto przebudowę i wzmocnienie estakady, prace trwały ponad rok. W 2015 roku ukończono przebudowę układu komunikacyjnego na chorzowskim Rynku, utworzono centrum przesiadkowe z czterema stanowiskami dla ruchu tramwajowego, przebudowano także układ drogowy.

W latach 2017–2019 przeprowadzono przebudowę płyty Rynku, której koszt wyniósł około 25–26 mln zł, dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej wyniosło 6,05 mln zł, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia dołożyła ponad 3 mln zł, a 990 tys. zł pochodziło z budżetu państwa. Pod estakadą wybudowano cztery przeszklone pawilony usługowe, gdzie zlokalizowano restaurację Cho Cho, kawiarnio-księgarnię Dopełniacz wydawnictwa Sonia Draga, sklep Gryfnie, miejską galerię wystawienniczą, punkt informacji, biuro urzędu miasta i toaletę miejską oraz pokój dla matki z dzieckiem. Przed ratuszem położono wielkogabarytowe płyty betonowe, zainstalowano podświetlaną fontannę i dwa drewniane podesty z siedziskami z metalu, a także donice z siedziskami i ozdobne kule. Zasadzono 47 drzew, m.in. graby pospolite odmiany kolumnowej, 3417 krzewów, w tym cisy pospolite jako żywopłot oraz irgę wierzbolistną oraz 2070 cebulek krokusów, po obu stronach estakady utworzono trawniki; rabaty zajęły 1080 m², powierzchnia roślinna zajęła 27% Rynku. Przywieziono także palmę z Palmiarni Miejskiej w Gliwicach, co nawiązuje do plamy ustawionej na Rynku w latach 60. i 70. XX wieku. Prace budowlane prowadziły firmy PB Jaekel-Bud-Tech i Przedsiębiorstwo Robót Drogowych MPRD. Oficjalne otwarcie Rynku po przebudowie odbyło się 28 czerwca 2019 roku, któremu towarzyszyły wydarzenia kulturalne pod hasłem „Ruszmy na rynek!”.

Źródło: wikipedia.pl