Ratusz w Chorzowie

Wznoszący się przy chorzowskim rynku Ratusz wzniesiono w latach 1874–1876. Budynek reprezentuje styl historyczny z elementami neorenesansowymi i manierystycznymi. Mieściły się w nim biura urzędowe oraz Królewski Urząd Stanu Cywilnego. Na drugim piętrze znajdowała się reprezentacyjna sala obrad. Budynek nakryty był dachem mansardowym. W szczycie znajdował się zegar oraz herb Królewskiej Huty. Ponieważ miasto szybko się rozwijało, pojawiła się konieczność rozbudowy i przebudowy budynku, którą zdecydowano się przeprowadzić w latach 1927–1930. Obiekt uzyskał wówczas nowoczesną, modernistyczną bryłę. Dobudowano nowe skrzydło od strony ulicy Jagiellońskiej wraz z narożną wieżą. Wieża ta ma 37 m wysokości, a na wysokości 28 m znajduje się taras widokowy. W ratuszu na szczególną uwagę zasługują witraże. Z pierwotnego założenia zachowały się tylko witraże górnika i hutnika znajdujące się w klatce schodowej od tyłu. Trzy wysmukłe okna reprezentacyjnej sali sesyjnej zdobione są witrażami z alegoriami hutnictwa, handlu i przemysłu oraz górnictwa. Jako przykład stylistyki art déco witraże te należą do światowego dziedzictwa kulturalnego. Wiele z nich zostało wykonanych w słynnym Zakładzie Witrażów, Oszkleń i Mozaik S.G. Żeleńskiego w Krakowie ok. 1930 r.  

Od początku swojego istnienia, chorzowski ratusz pełnił tradycyjnie funkcję siedziby władz miejskich.

Ratusz położony na chorzowskim rynku nie jest jedynym ratuszem w mieście. Na terenie Chorzowa-Batory znajduje się bowiem były ratusz gminy Hajduki Wielkie, który utracił swoją funkcję siedziby władz miejskich po włączeniu gminy w granice administracyjne Chorzowa. Budowla jest utrzymana w neobarokowej stylistyce. Wzniesiono ją w latach 1909–1911. Z zewnątrz budynek wygląda jak pałac. Pomieszczenia wewnątrz zdobiły sztukaterie, witraże i boazerie. Po włączeniu Hajduk do Chorzowa ratusz utracił swoją funkcję. Po wojnie stał się komisariatem milicji, a po 1989 r. przejęła go śląsko-dąbrowska „Solidarność”. Później obiekt trafił w ręce prywatne, niestety obietnice jego zaadaptowania do pełnienia funkcji turystyczno-usługowych pozostały jedynie mglistym wspomnieniem. Zabytkowy obiekt, znajdujący się przy ulicy Ratuszowej 3, objęty ochroną konserwatorską, stoi i niszczeje i niestety na dzień dzisiejszy nikt z tym nic nie może zrobić.  

Warto tutaj dodać, iż dawne Wielkie Hajduki są obecnie największą dzielnicą Chorzowa. Połączenie Chorzowa i Wielkich Hajduk, jak podkreślają historycy, było korzystne dla obu stron. Chorzów dzięki hucie „Batory” i Zakładom Chemicznym „Hajduki” wzbogacił bowiem swój potencjał i zyskał nowe tereny inwestycyjne. Było to o tyle istotne, że stutysięczne już wtedy miasto było przeludnione i pozbawione terenów do rozbudowy. Sama obecna nazwa Batory ma swoją genezę w nazwie huty. W latach 30. „Bismarckhutte” musiała zmienić nazwę na taką, która z jednej strony zachowywała polski charakter, z drugiej nie powodowała rezygnacji ze znaku firmowego – litery „B” z koroną w godle. Nazwisko króla Stefana Batorego doskonale spełniało te warunki.

Źródło: peuk.fiiz.pl