Gmach Urzędu Pocztowego w Chorzowie
1327/84 z 30.10.1984
XIX-wieczny gmach pocztowy to neogotycki, bogato zdobiony budynek, stanowiący architektoniczną wizytówkę Chorzowa. Dawniej pod ażurową kopułą znajdował się napowietrzny system telefoniczny – sieć była prowadzona z wieży, a centrala – w piwnicach budynku.
Stanowiący współcześnie jeden z symboli Chorzowa gmach Poczty Głównej powstał w latach 90. XIX w. wg projektu J. Schuberta. Neogotycki budynek wzniesiono z cegły elewacyjnej, dodając zdobienia w postaci glazurowanych kształtek w kolorze zielonym. Osadzony jest na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, z wysokim, krytym czerwoną dachówką dachem. Ostrołukowe otwory okienne dekorowane są na krawędziach wałkiem i naprzemiennie kolorowymi płytkami w kolorze zielonym i czerwonym. Główne wejście do budynku umieszczone jest w ściętym narożniku i w strefie dachu posiada ażurowy szczyt. Od strony ulicy Pocztowej do budynku przylega ośmioboczna wieża, zwieńczona ażurowym hełmem z iglicą. Pełni ona funkcję klatki schodowej. Mało kto jednak wie dzisiaj, że tenże hełm / kopuła to pozostałość po napowietrznym systemie telekomunikacyjnym z końca XIX w., który był czymś niezwykłym, jak na tamte czasy. Sieć telefoniczna była prowadzona z hełmu wieży, natomiast centrala mieściła się w piwnicach budynku. Podobne rozwiązania stosowano we Wrocławiu i Stralsund. Później ten system łączności wyparły kablowe linie telefoniczne.
Częścią dobudowaną gmachu jest skrzydło, w którym współcześnie zlokalizowany jest dział paczek. Wzorowano je na istniejącej już całości, ma jednak większe okna i lżejszą ścianę. Budynek ten wzniesiono dla Keiserich Deutches Postamt in Koenigshutte.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Początki poczty w Chorzowie sięgają 1804 r., w którym to powstał pierwszy, podległy urzędowi w Gliwicach urząd pocztowy. Aż do 1 lutego 1874 r. nie posiadał on autonomii. Przez te lata ewoluował od urzędu Ekspedycji pocztowej II klasy, poprzez I klasę aż do uzyskania własnego oddziału telegraficznego i wreszcie – rangi Samodzielnego Urzędu Pocztowego. Wtedy też stało się oczywiste, że musi powstać specjalny, reprezentacyjny budynek będący jego siedzibą. Wzniesiono więc piękny, monumentalny neogotycki gmach, który spełnia swoją pierwotną funkcję po dziś dzień, stanowiąc jednocześnie jeden z architektonicznych symboli miasta.
Opisując historię gmachu Poczty Głównej Chorzowie, warto też kilka słów poświęcić placowi znajdującemu się przed siedzibą poczty. Otóż, 10 maja 1896 r. odsłonięto na nim pomnik Germanii, wzniesiony ku czci mieszkańców Królewskiej Huty poległych w szeregach Armii Pruskiej w wojnach z Danią i Francją. Na granitowym postumencie ustawiony został cokół wysokości 3,3 m, a na nim odlew z brązu – personifikacja Niemiec. Pomnik ten został zniszczony w okresie powstań śląskich. Prezydent RP Ignacy Mościcki odsłonił w tym miejscu Pomnik Powstańca Śląskiego autorstwa Wincentego Chorembalskiego, a projektu Stefana Zbigniewicza, który miał upamiętniać czyny wszystkich poległych w boju o wolność i polskość ziem śląskich. Powstaniec – hutnik miał twarz Juliusza Ligonia i zwrócony był w stronę Bytomia, gdzie mieściła się wówczas najbliższa granica z Niemcami. Niestety i ten pomnik nie dotrwał do czasów współczesnych, został bowiem zniszczony we wrześniu 1939 r.
Po zakończeniu wojny przed Gmachem Poczty stanął trzeci monument. 20 października 1946 r. odsłonięto tymczasowy Pomnik Orła Białego ku czci wszystkich powstańców, którzy oddali życie za ojczyznę. Na szczycie cokołu stał pozbawiony korony Orzeł Biały, na górnym bloku cokołu osadzono odlew Śląskiego Krzyża Powstańczego, a na środkowym tablicę pamiątkową. Ten pomnik przetrwał do lat 70., co można wyczytać z tablicy na ścianie poczty.
Dzisiaj przed budynkiem Poczty Głównej stoi współczesna fontanna.
Źródło: peuk.fiiz.pl
