Muzeum Śląska Cieszyńskiego
R/376/53 z 25/02/1953, 213/60 z 03/03/1960; A-245/77 z 15/12/1977
Muzeum Śląska Cieszyńskiego posiada najstarszy rodowód z wielu działających na terenie miasta placówek kultury.
W jego ramach funkcjonują działy archeologii, historii, sztuki, techniki, etnografii i fotografii. Muzeum posiada oddziały w Górkach Wielkich, Skoczowie i Wiśle.
W muzeum prezentowane są obecnie dwie wystawy o charakterze stałym.
„Na skrzyżowaniu dziejów i kultur” – zlokalizowana jest na drugim piętrze Pałacu Larischów i zajmuje powierzchnię ponad 1000 m². Chronologicznie obejmuje okres od prehistorii do początku XX w. Pierwsze z sal pokazują bogate zbiory archeologiczne dokumentujące najstarsze dzieje Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego. Kolejne pomieszczenia dotyczą okresu piastowskiego, kiedy książęta cieszyńscy odgrywali znaczącą rolę w skali europejskiej. Ich następcami na skutek wygaśnięcia linii piastowskiej zostali Habsburgowie. Wiele miejsca poświęcono roli szlachty i mieszczaństwa na przestrzeni wieków. Nie zapomniano o znaczeniu cechów rzemieślniczych oraz rozwoju przemysłu w XIX i początkach XX w. Jedną z sal poświęcono ks. Janowi Leopoldowi Szersznikowi – założycielowi muzeum, zaś na pierwszym piętrze urządzono zbrojownię. Znakomitą większość ekspozycji stworzono w oparciu o własne bogate zbiory.
„Sztuka gotyku i renesansu” – która prezentuje najcenniejsze zabytki malarstwa i rzeźby z okresu od XIV do połowy XVII w. ze zbiorów cieszyńskiego muzeum.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Muzeum Śląska Cieszyńskiego zostało założone w 1802 r. przez Leopolda Jana Szersznika, jednego z najwybitniejszych obywateli w dziejach miasta. To właśnie dzięki niemu Cieszyn osiągnął pozycję ośrodka kulturalnego o znaczeniu ponadregionalnym. Szersznik pozostawił po sobie dwa wielkie dzieła. Pierwsze to biblioteka, która w roku jego śmierci 1814, liczyła 12 tysięcy tomów i zawierała druki z XVIII, XVII i XVI w. oraz kilka inkunabułów. Dziś jej spadkobiercą jest Książnica Cieszyńska. Drugim jest właśnie opisywane muzeum, będące po Muzeum Izabeli Czartoryskiej w Puławach, najstarszą tego typu placówką w Polsce.
Ważną datą w działalności muzeum był 1901 r., w którym do życia powołano Polskie Towarzystwo Ludoznawcze w Cieszynie, na czele którego stanął drugi niezwykle ważny człowiek w dziejach miasta – ks. Józef Londzin. Towarzystwo zorganizowało w 1903 r. słynną wystawę ludoznawczą, która stała się swoistego rodzaju manifestacją polskości.
W tym samym czasie, dzięki inicjatywie Oskara Weissmana, kapitana 100. pułku piechoty austriackiej w Cieszynie, doszło do sformowania miejskich zbiorów muzealnych.
Po I wojnie światowej udało się połączyć zbiory miejskie i Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Siedzibą nowo powstałej placówki została duża kamienica o charakterze pałacowym przy ówczesnej ulicy Demla (dziś Regera) niedaleko rynku. Ta dawna posiadłość rodziny Larisch-Moenich powstała na przełomie XVIII i XIX w. i posiada rzadko spotykane malowidła ścienne.
Uroczystego otwarcia Muzeum Śląska Cieszyńskiego w nowej siedzibie dokonano 21 czerwca 1931 r. Uroczystościom towarzyszył VI Zjazd Związku Muzeów w Polsce zwołany z tej okazji w Cieszynie.
II wojna światowa nie poczyniła wielkich strat w zakresie zbiorów. Zniszczony przez pożar został jednak w 1942 r. budynek muzeum. Odbudowano go po zakończeniu wojny.
W 1952 r. wydzielono ze zbiorów muzealnych wszystkie archiwalia i utworzono Oddział Wojewódzkiego Archiwum z siedzibą w Cieszynie. W 1960 r. z zabytkowego księgozbioru muzealnego utworzono Oddział Zabytkowy Biblioteki Śląskiej.
W 1983 r. zamknięto dla zwiedzających ekspozycję z uwagi na zły stan techniczny budynku. Brak funduszy spowodował, że dopiero w 1992 r. przystąpiono do jego remontu. Po trwającym prawie 10 lat remoncie, 14 czerwca 2002 r. otwarciem stałej ekspozycji „Na skrzyżowaniu dziejów i kultur” udostępniono muzeum dla zwiedzających.
Źródło: peuk.fiiz.pl
