Schron N-D-S 73 "Jeřáb"

Schron N-D-S 73 "Jeřáb" to jeden z najlepiej zachowanych obiektów fortecznych wchodzących w skład czechosłowackiej Twierdzy Dobrošov w Górach Orlickich. Ten bunkier piechoty został zbudowany w rejonie Náchodu, we wsi Dobrošov, jako część systemu umocnień, którego celem była obrona granicy Czechosłowacji przed Niemcami w latach 30. XX wieku.

Budowa i lokalizacja

Obiekt N-D-S 73 "Jeřáb" powstał w okresie od 24 czerwca do 2 lipca 1938 roku, w czasie intensywnych prac budowlanych nad systemem obronnym. Zlokalizowany jest na terenie administracyjnym miasta Náchod, w malowniczym otoczeniu Gór Orlickich, nieopodal innych schronów fortecznych tworzących grupę warowną Dobrošov.

Był to bunkier piechoty o wzmocnionej konstrukcji, przeznaczony do prowadzenia ognia flankującego w kierunku sąsiednich obiektów oraz osłony strategicznych podejść do twierdzy.

Część fortecy Dobrošov

Schron N-D-S 73 "Jeřáb" wchodził w skład grupy warownej Dobrošov (czes. Dělostřelecká tvrz Dobrošov), znanej również jako Twierdza Artyleryjska Dobrošov. Prace nad całym kompleksem rozpoczęły się 13 września 1937 roku, a do czasu kryzysu monachijskiego ukończono trzy główne obiekty: N-D-S 72 "Můstek", N-D-S 73 "Jeřáb" i N-D-S 75 "Zelený".

We wrześniu 1938 roku, w obliczu napiętej sytuacji międzynarodowej, zmobilizowano jedynie obiekt N-D-S 73 "Jeřáb", który był wówczas w pełni przygotowany do walki i gotowy do obrony.

Historia i znaczenie

Schron N-D-S 73 "Jeřáb" stanowi dziś ważne świadectwo przedwojennego systemu obronnego Czechosłowacji. Był jednym z trzech ukończonych obiektów fortecy, która miała stać się nowoczesnym bastionem artyleryjskim, jednak budowę przerwano po podpisaniu układu monachijskiego w 1938 roku.

Po II wojnie światowej umocnienia Dobrošova zostały zachowane, a w 1968 roku otwarto je dla zwiedzających. Od 2015 roku właścicielem kompleksu jest Kraj Královéhradecki, a opiekę nad nim sprawuje Muzeum Regionalne w Náchodzie.

Zwiedzanie i turystyka

Dziś forteca Dobrošov, wraz ze schronem N-D-S 73 "Jeřáb", stanowi jedno z najciekawszych miejsc dla miłośników historii militarnej w Czechach. Obiekty udostępnione są do zwiedzania w sezonie letnim, najczęściej w weekendy. Turyści mogą poznać zarówno historię budowy fortyfikacji, jak i zobaczyć wnętrza bunkrów, ekspozycje poświęcone życiu żołnierzy oraz oryginalne elementy uzbrojenia.

Schron N-D-S 73 "Jeřáb" to wyjątkowy przykład inżynierii wojskowej lat 30. XX wieku, który do dziś zachwyca swoją konstrukcją, rozmachem i strategicznym położeniem na wschodnich rubieżach dawnych Czech.