Dolina Kwaczańska (słow. Kvačianska dolina)

Dolina Kwaczańska (słow. Kvačianska dolina) - krótka, głęboka dolina w Centralnych Karpatach Zachodnich na Słowacji, stanowiąca granicę między Górami Choczańskimi (na zachodzie) a Tatrami Zachodnimi (na wschodzie). Doliną spływa potok Kwaczanka.

Dolina ma przebieg północ-południe. Wycięta jest pomiędzy masywami zaliczanego do Tatr Zachodnich Ostrego Wierchu Kwaczańskiego (Ostrý vrch, 1128 m) na wschodzie a ramieniem Hradkowej (Hrádkovo, 1206 m) i Czarnej Hory (Čierna hora, 1094 m), należących już do Grupy Prosiecznego w Górach Choczańskich, na zachodzie. Jej południowy (dolny) wylot znajduje się na wysokości ok. 630 m n.p.m. już na terenie Kotliny Liptowskiej, na północnym skraju wsi Kwaczany (Kvačany). W północnej (górnej) części, w miejscu zwanym Obłazy (Oblazy), na wysokości ok. 750 m, dolina rozdziela się na trzy odnogi: północno-wschodnią Dolinę Huciańską, którą płynie potok Hucianka (wg map słowackich: dalej Kwaczanka), północno-zachodnią Dolinę Roztoki, którą płynie Roztocki Potok (Ráztocký potok) i południowo-zachodnią Dolinę Borowianki (dolina Borovianka), którą płynie potok Borovianka. Wszystkie trzy odnogi wyprowadzają już w obszar ograniczającego Góry Choczańskie od północy Rowu Podtatrzańskiego. Długość doliny od Obłazów po dolny wylot wynosi niespełna 3 km.

Dolina ma przebieg północ-południe. Wycięta jest pomiędzy masywami zaliczanego do Tatr Zachodnich Ostrego Wierchu Kwaczańskiego (Ostrý vrch, 1128 m) na wschodzie a ramieniem Hradkowej (Hrádkovo, 1206 m) i Czarnej Hory (Čierna hora, 1094 m), należących już do Grupy Prosiecznego w Górach Choczańskich, na zachodzie. Jej południowy (dolny) wylot znajduje się na wysokości ok. 630 m n.p.m. już na terenie Kotliny Liptowskiej, na północnym skraju wsi Kwaczany (Kvačany). W północnej (górnej) części, w miejscu zwanym Obłazy (Oblazy), na wysokości ok. 750 m, dolina rozdziela się na trzy odnogi: północno-wschodnią Dolinę Huciańską, którą płynie potok Hucianka (wg map słowackich: dalej Kwaczanka), północno-zachodnią Dolinę Roztoki, którą płynie Roztocki Potok (Ráztocký potok) i południowo-zachodnią Dolinę Borowianki (dolina Borovianka), którą płynie potok Borovianka. Wszystkie trzy odnogi wyprowadzają już w obszar ograniczającego Góry Choczańskie od północy Rowu Podtatrzańskiego. Długość doliny od Obłazów po dolny wylot wynosi niespełna 3 km.

Doliną Kwaczańska prowadzi ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza (słow. Náučný chodnik "Prosiecka a Kvačianska dolina"), zaznajamiająca z najbardziej charakterystycznymi zjawiskami przyrodniczymi tego rejonu Gór Choczańskich (jej ciąg dalszy biegnie przez Svorad do Wielkiego Borowego i wzdłuż Doliny Kwaczańskiej schodzi do Kwaczan).

Opis trasy

Trasa Prosiek - Kwaczany należy do najbardziej popularnych tras turystycznych na Liptowie. Największych przeżyć dostarcza wejście niezwykłą, kanionową Prosiecką doliną i widok z Prosečnégo na Liptów. Zainteresuje zapewne również zwiedzenie młynów wodnych, które przed całkowitym zniszczeniem uratowali obrońcy przyrody.

Asfaltowa szosa doprowadzi nas z centrum miejscowości Prosiek (600 m n.p.m.) na parking leżący tuż przy wylocie Prosieckiej doliny (640 m n.p.m.) do kotliny. Tutaj zaczyna się ścieżka naukowo-dydaktyczna Dolina Prosiecka i Dolina Kwaczańska, która będzie towarzyszyć w wędrówce najpierw na początku wycieczki a później pod Oblazami.

Dolina Prosiecka od samego wylotu jawi się jako wąska cieśniawa, w której koryto potoku zamykają strome zbocza posiane różnymi skalnymi formami. Do najwęższego miejsca nazywanego Vráta na dno wąziutkiej szczeliny między dwoma pionowymi wapiennymi ścianami wciska się tylko koryto potoku, które na tym odcinku jest równocześnie ścieżką turystyczną. Nad Vrátami drewnianą kładką nad korytem przechodzi na lewobrzeżną stronę doliny sporadycznie pojawiający się szlak turystyczny. Na drodze staje mu skalny próg możliwy do pokonania tylko techniką wspinaczkową. Nad nim potok ginie miejscami w krasowych ponorach, dzięki czemu jego koryto jest zazwyczaj suche.

Na rozwidleniu Vidová do cieśniawy wpada krótka, zakończona progiem skalnym dolinka Červené piesky, przez który spada wysoki na 15 metrów wodospad. Po jego obejrzeniu wrócimy do wylotu doliny i idziemy dalej w kierunku górnego zwężenia cieśniawy. Najbardziej eksponowana rozpadlina Sokol jest podzielona na trzy skalne piętra, które ze względów bezpieczeństwa pokonuje się przy pomocy stalowych drabinek. Trawers jednej ściany ułatwia ale przede wszystkim zabezpiecza przymocowany do skały łańcuch. W zakończeniu cieśniawy krajobraz w sposób widoczny zmienia się.
Na rozwidleniu Svorad ścieżka naukowa opuszcza na pewien czas Góry Choczańskie, aby po czterech kilometrach przez Wielkie Borowe (Veľké Borové) wrócić do nich szerokim łukiem. Możemy zatem pójść do Doliny Kwaczańskiej niebieskim szlakiem poprzez Wielkie Borowe (55 min.) lub poprzez szczyt Prosečné (2h 55 min.). Trasa podstawowa zostaje w górach. Trzyma się zielonego szlaku, którym podejdziemy na szczyt Prosečné (1 372 m n.p.m.). Trasa wejściowa nie biegnie w linii prostej. Szlak, miejscami jest to droga kołowa, wije się w kształcie litery "S". Od czasu do czasu z drogi otwierają się widoki na łąki i polany z niezwykle bogatą roślinnością.

Słynne niegdyś miejsce widokowe z Prosečnégo na Liptów powoli zanika przez stopniowe zarastanie lasem szczytowej Jóbovej lúky. Zejście z Prosečnégo prowadzi w kierunku północno-wschodnim. Stroma ścieżka schodzi na polanę na przełęczy Ostruhy (1 085 m n.p.m.) skąd dalsza trasa wyprowadza nas przez terenową krawędź między Hrádkovem i Čierną horą na stromy zalesiony zachodni stok Doliny Kwaczańskiej. Krótkim trawersem ścieżka wraca łukiem na północne zbocze masywu Prosečné i długimi zakosami schodzi do doliny Borovianky. Poniżej miejscowości Veľké Borové spotykamy się ponownie ze ścieżką naukowo-dydaktyczną, która prowadzi do dwóch drewnianych młynów w Oblazach (750 m n.p.m.). Po zwiedzeniu tych zabytków techniki musimy pokonać stosunkowo męczące, ale na szczęście krótkie podejście na wschodni stromy stok Doliny Kwaczańskiej, którędy biegnie stara kamienista droga z Hút do Kvačan.

Prowadząca na południe droga przechodzi przez piękną okolicę. Licznymi zakrętami powtarza krzywizny głębokiej Doliny Kwaczańskiej i niekiedy, aby zachować wysokość, zachodzi do stromych dolinek bocznych. Drogę urozmaicają liczne widoki na cieśniawy z mnóstwem niezwykłych form skalnych. Na szczególną uwagę zasługuje zaznaczone starym krzyżem kamiennym miejsce nazywane Rohacz, z którego otwiera się chyba najpiękniejszy widok na te najdziksze zakątki dna Doliny Kwaczańskiej. Wygodna droga z czerwonymi znakami doprowadzi nas do celu wycieczki w Kvačanach (610 m n.p.m.).

W tym miejscu możemy żóltym szlakiem dotrzeć do punktu wyjsćia na parking przy wylocie Doliny Prosieckiej. Przejście żółtym szlakiem z Doliny Kwaczańskiej do Doliny Prosieckiej wiedzie łagodnym szlakiem z ładnymi widokami na Jezioro Liptowska Mara (słow. Liptovská Mara) oraz Niżne Tatry. Czas przejścia to ok. 1h 15 min.

Źródło: mikulas.sk