Torpedownia na Oksywiu
Torpedownia na terenie portu wojennego na Oksywiu (tzw. Formoza)
Została zbudowana na podstawie skrzyni ze ścianek Larsena wypełnionej piaskiem, na końcu 500 m mola, współrzędne geograficzne 54°32′55″N 18°34′02″E. Eksploatowana jest do dzisiaj, chociaż w innym od pierwotnego charakterze. Po wojnie rozebrano – zbędną – wieżę obserwacyjną. Nadal mogą do niej przybijać mniejsze jednostki pływające Marynarki Wojennej (maksymalnie trałowce bazowe). Molo, początkowo drewniane, po pożarze w czerwcu 1979 prowizorycznie naprawione, następnie zastąpiono betonowym pomostem. Przezwana „Formozą” w latach 50 XX w. – ze względu na skojarzenie (z głośną w tamtym czasie sprawą relacji Chińska Republika Ludowa – Republika Chińska) położenia budynku dawnej torpedowni na morzu, a zabudowań Portu Wojennego Gdynia na Oksywiu z Tajwanem (i położoną na tej wyspie Republiką Chińska) (dawniej – Formosa, Formoza), a będącą na lądzie Chińską Republiką Ludową.
Od powstania podstawową jej funkcją były próbne strzelania torped kontynuowane do lat osiemdziesiątych XX w. Po zastąpieniu torped parogazowych, niewymagającymi okresowego przestrzeliwania torpedami elektrycznymi i tlenowymi, prowadzono do końca lat osiemdziesiątych XX w. jedynie strzelania szkolne.
Od końca lat sześćdziesiątych XX w. stacje kontrolno-pomiarowe na Formozie wykonują kontrolę i minimalizację pól fizycznych okrętów. Okręty mierzone są podczas przepływania przez dwa poligony wyznaczone czerwonymi bojami. Mierzone są pola: magnetyczne, cieplne, elektryczne, hydroakustyczne i powierzchnia skutecznego odbicia.
Kolejno powstawały stacje do pomiaru pól (w nawiasie wykonawcy):
- magnetycznego (Politechnika Gdańska – dr inż. Zygmunt Nagiełło)
- cieplnego (Politechnika Gdańska)
- elektrycznego (Centrum Techniki Morskiej – Ryszard Zając)
- powierzchni skutecznego odbicia (Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia oraz Centrum Techniki Morskiej).
- hydroakustycznego (Akademia Marynarki Wojennej – dr inż. Eugeniusz Kozaczka (aktualnie profesor inż.)).
Aktualnie na Formozie stale przebywają: obsługa specjalistyczna Poligonu Kontrolno-Pomiarowego MW, Jednostka Wojskowa Formoza, obsługa radiolatarni lotniska Babie Doły. Do przełomu lat 60. i 70. XX w. na Formozie mieściła się hydrografia MW zastąpiona oddziałem specjalnym płetwonurków. Stale ćwiczy tu też kadra i kursanci z Ośrodka Szkolenia Nurków i Płetwonurków WP, a od czasu do czasu pomiary wykonują pracownicy Akademii MW i CTM. Na krótkim fragmencie starego molo stałe miejsce mają próbki lakieru. Od ok. 1978 r. stacjonowały pojazdy podwodne Błotniak.
Od przejęcia infrastruktury przez MW tzw. LWP zdarzył się jeden śmiertelny wypadek. Utonął żołnierz zawodowy, kąpiący się samowolnie mimo obowiązujących zakazów. Będący na miejscu płetwonurek ruszył mu na pomoc, ale z głębokości 11 metrów wyciągnął już martwe ciało.
Źródło: wikipedia.pl
