Opactwo Cystersów w Gościkowie-Paradyżu

Opactwo Cystersów w Gościkowie-Paradyżu to jedno z najcenniejszych i najlepiej zachowanych założeń klasztornych w województwie lubuskim. Położone przy drodze łączącej Zieloną Górę z Gorzowem Wielkopolskim, przyciąga uwagę swoją barokową architekturą i bogatą historią. Obiekt, będący siedzibą Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej i Muzeum Paradyskiego, od 2020 roku pełni również funkcję sanktuarium Matki Bożej Wychowawczyni Powołań Kapłańskich.

Pomnik Historii

Zespół klasztorny w Gościkowie-Paradyżu został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2017 roku. To prestiżowe wyróżnienie podkreśla wyjątkowe znaczenie historyczne, architektoniczne i kulturowe tego miejsca w dziedzictwie narodowym Polski.

Od drewnianego klasztoru do barokowego opactwa

Początki klasztoru sięgają 1230 roku, kiedy to wojewoda poznański Mikołaj Bronisz ufundował opactwo dla cystersów z Lehnina. Osadzeni nad rzeką Paklicą mnisi nazwali nową osadę Paradisus Sanctae Mariae, czyli Raj Matki Bożej – nazwa ta w spolszczonej wersji przetrwała jako Paradyż.

W ciągu wieków klasztor rozwijał się zarówno duchowo, jak i gospodarczo. W XIII wieku rozpoczęto budowę gotyckiego kościoła, którą ukończono w 1397 roku. Świątynia otrzymała wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Marcina.

Zniszczenia, odbudowy i barokowe odrodzenie

Choć opactwo przetrwało wiele zawirowań, jak wojna trzydziestoletnia czy wielkie pożary (m.in. w 1633 i 1722 roku), jego odbudowa za każdym razem nadawała mu nowy, wspanialszy kształt. Szczególnie efektowna była barokowa przebudowa XVIII wieku. Do dziś zachwyca wnętrze kościoła z monumentalnym ołtarzem głównym, dziełami Felixa Schefflera, relikwiami starożytnych męczenników oraz organami wykonanymi przez Joachima Gottlona Petera.

Po kasacie zakonnej – szkoła, seminarium i muzeum

Po likwidacji zakonu w 1834 roku klasztor stał się siedzibą Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego. Od 1947 roku obiekt przeszedł pod opiekę duchowieństwa, a od 1956 mieści się tu seminarium duchowne. Część klasztoru udostępniona jest dla zwiedzających jako Muzeum Paradyskie.

Zespół klasztorny jako zabytek klasy zerowej

Zespół klasztorny w Gościkowie-Paradyżu jest obiektem wpisanym do rejestru zabytków. Obejmuje m.in. kościół, zabudowania klasztorne, ogrody i ogrodzenie. Wnętrze świątyni kryje cenne freski, ołtarze boczne, stalle, lampę fundacyjną i inne zabytki sztuki sakralnej. Całość założenia zachwyca harmonią gotyckich fundamentów i barokowego wystroju.

Duchowe centrum i perła architektury

Dzięki swojej długiej i burzliwej historii, a także niepowtarzalnym walorom artystycznym, opactwo w Gościkowie-Paradyżu pozostaje jednym z najważniejszych miejsc dziedzictwa kulturowego i duchowego w zachodniej Polsce.