Cmentarzysko kurhanowe w Guciowie

Cmentarzysko kurhanowe stanowi pozostałość dużego zespołu osadniczego z okresu wczesnego średniowiecza, jednego z najlepiej zachowanych w Polsce.
W jego skład wchodziły: gród, otwarte osady przygrodowe i kilka cmentarzysk kurhanowych (liczących ob. od kilku do ponad stu kurhanów), położonych przeważnie wzdłuż lewego brzegu Wieprza. Unikatowy element w krajobrazie Roztoczańskiego Parku Narodowego i Roztocza.

Cmentarzysko kurhanowe w Guciowie (stanowisko 1) jest zlokalizowane ok. 100 m na północ od zabudowań wsi, przy drodze wyjazdowej z Guciowa w kierunku Zwierzyńca. Leży na wypiętrzeniu terasy nadzalewowej dużej doliny rzeki Wieprz, na terenie leśnym, w miejscu o nazwie lokalnej „Półsążek”. Znajduje się w obrębie działek leśnych Nadleśnictwa Zwierzyniec, należących do Roztoczańskiego Parku Narodowego, i działek będących własnością prywatną. Cmentarzysko przecina droga Guciów-Zwierzyniec, przy czym po południowej stronie szosy stanowisko zajmuje pow. ok. 1 a, po stronie północnej - ok. 1,5 ha. Dzięki dodatkowej ochronie prawnej stanowisko i jego najbliższe otoczenie są wyłączone z gospodarki leśnej.

Cmentarzysko obejmuje dwadzieścia jeden dobrze zachowanych kurhanów oznaczonych numerami 1-21: trzy po południowej stronie szosy wyjazdowej z Guciowa (nr 1-3) i osiemnaście po stronie północnej (nr 4-21), zlokalizowanych na obszarze o pow. ok. 5 tys. m². Dobrze czytelnych jest ob. dwanaście, trzynaście kopców, pozostałe są znacznie gorzej widoczne. Mają one nasypy o kolistych zarysach, z przeciętną wysokością ok. 0,5-0,7 m i ze średnicą ok. 7-8 m. Brak wkopów rabunkowych. Na wielu kurhanach zaobserwowano wgłębienia, powstałe niegdyś przy wycince drzew ciężkim sprzętem. Naturalna niwelacja stanowiska postępuje bardzo nieznacznie, gdyż środowisko leśne skutecznie zabezpiecza nasypy przed rozsuwaniem i rozmywaniem.

Źródło: zabytek.pl