Muzeum "Izba Pamięci Kopalni Wujek" w Katowicach
15/293
Muzeum „Izba Pamięci KWK Wujek” podzielone jest tematycznie na dwie części. Pierwsza z nich obejmuje historię kopalni od momentu jej powstania w 1899 r., natomiast część druga związana jest z tragicznymi wydarzeniami z 16 grudnia 1981 r. Całość wyeksponowana została w trzech salach wystawowych, w tym jednej audio-wizualnej (kinowej).
Prezentowane w części I eksponaty to m. in. kamień wyznaczający granice nadania pola górniczego z XIX w., sztandary górnicze (jeden z 1925 r., gdzie pozostał tylko motyw górniczy – wizerunek św. Barbary usunęli komuniści), mundur górnika, autentyczny mundur powstańca śląskiego, różne rodzaje lamp górniczych (olejowa, karbidowa, benzynowa i elektryczna), ryciny, zdjęcia i wydruki oraz liczne narzędzia górnicze. W części II zapoznać się można natomiast z informacjami dotyczącymi stanu wojennego, używanego wówczas sprzętu wojskowego, liczby sił milicji i wojska. Tutaj każdy ma szansę zapoznać się z archiwalnymi komunikatami radiowymi milicji obywatelskiej, zobaczyć inscenizację wyglądu drzwi wejściowych do Ludwiczaka po wtargnięciu milicji, a także: górniczy hełm jednego z zastrzelonych Janka Stawisińskiego przekazany przez mamę Janinę, łuski i kulę kaliber 9mm znalezione w miejscu, gdzie strzelano w dniu 16 grudnia 1981 r., „fiolki” po gazie łzawiącym (w tym jedna nie odpalona), część wyposażenia ZOMO-wca: mundur, tarcza, hełm, maska gazowa, krzyż z 9 lampami górniczymi, zdjęcia portretowe zabitych górników, zdjęcia z blokady dostępu do krzyża oraz przejawów represji wobec chcących uczcić pamięć poległych. W muzeum znajduje się także makieta (diorama) kopalni odzwierciedlająca wydarzenia z 16 grudnia w skali 1:100, która w połączeniu z odtwarzanymi cały czas dźwiękami poruszających się czołgów, helikopterów, broni palnej, pozwala poczuć atmosferę tamtego dnia. Na końcu zwiedzania zobaczyć można dokumentalny film Agnieszki Świdzińskiej.
Ponadto w muzeum wyeksponowane są książki, medale, znaczki, etc., poświęcone tematyce kopalni „Wujek”. Zainteresowani mogą także nabyć niektóre z prezentowanych wydawnictw czy pamiątek.
Na parterze obok pomieszczeń muzeum będzie znajdowała się siedziba Komitetu Pamięci Górników KWK Wujek poległych 16 grudnia 1981 r. W planie jest również pozyskanie kolejnych pomieszczeń i rozbudowa muzeum.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Inicjatorem powstania Muzeum „Izby Pamięci Kopalni Wujek” jest Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK „Wujek” poległych 16 grudnia 1981 r. Pierwszą ekspozycją dedykowaną tym tragicznym wydarzeniom była wystawa „Bitwa o Polskę”, prezentowana od 16 grudnia 1993 r. w Zakładowym Domu Kultury KWK „Wujek”. Z uwagi jednak na jego remont, musiała zostać ona rozebrana. To stało się impulsem do podjęcia konkretnych działań, w wyniku których w 2008 r. Muzeum otworzyło swoje podwoje dla zwiedzających.
Jeżeli chodzi o Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK „Wujek” powstał on w związku z aresztowaniem w 1986 r. kilkudziesięciu uczestników obchodów piątej rocznicy tragedii. To właśnie spośród nich ukonstytuował się 20-osobowy Małopolski Komitet Pamięci Poległych Górników KWK „Wujek”, którego celem miała być m. in. pomoc przy zbieraniu środków finansowych na budowę pomnika. Z inspiracji kolegów z Krakowa Kazimierz Świtoń w Gliwicach zorganizował Komitet Budowy Pomnika, ale Sąd Wojewódzki w Katowicach, a następnie ówczesny minister spraw wewnętrznych – gen. Cz. Kiszczak – odmówili jego rejestracji. Oficjalnej rejestracji Społecznego Komitetu Budowy Pomnika dokonano ostatecznie 7 października 1989 r. Jego cele, oprócz budowy Krzyża-Pomnika, obejmowały: pomoc materialną dla rodzin poległych górników (w tym dbanie o miejsca ich spoczynku), wszechstronną działalność zmierzającą do ustalenia faktycznego przebiegu wydarzeń oraz upamiętnienia tamtej historii. 16 grudnia 1994 r. Komitet przekształcił się w Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK Wujek Poległych 16.12.81.
16 grudnia 2011 roku została zawarta umowa w sprawie prowadzenia wspólnej instytucji kultury „Śląskie Centrum Wolności i Solidarności”, pomiędzy Województwem Śląskim a Miastem Katowice. W umowie obie strony zobowiązały się do prowadzenia instytucji kultury Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, jako wspólnej instytucji kultury dwóch organizatorów. Jednym z zadań Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności jest prowadzenie ekspozycji, zwanej powszechnie Muzeum Izbą Pamięci Kopalni Wujek.
Przekazany pod ekspozycję budynek (stojący obok Pomnika Krzyża, przy skrzyżowaniu ulic Józefa Gallusa i Wincentego Pola) kopalnianego magazynu odzieżowego ma ponad stuletnią historię. Przed II Wojną Światową w tym budynku napełniano karbidem lampy górnicze, w późniejszych latach służył jako magazyn odzieży roboczej, a 16 grudnia 1981 roku stał się niemym świadkiem tragicznych wydarzeń. To prawdopodobnie z rampy tego budynku padły śmiertelne strzały w kierunku górników z Kopalni Wujek. Zakończony wieloletni proces i wizja lokalna udowodniły, że kilku członków plutonu specjalnego obserwowało przebieg pacyfikacji właśnie z tego miejsca.
Źródło: peuk.fiiz.pl
