Plac Wolności w Katowicach

Plac Wolności, nazywane również w swojej historii Wilhelmsplatz, w Katowicach jest drugim obok katowickiego Rynku ważnym miejscem Śródmieścia. Rozchodzą się z niego promieniście ulice: 3 Maja biegnąca w kierunku Rynku, Sokolska prowadząca w stronę Koszutki i Bogucic, Gliwicka biegnąca w stronę Załęża i dalej – Chorzowa, oraz krótkie ulice Jana Matejki i Sądowa. Plac pełni funkcje rekreacyjne, stanowi również punkt wyjściowy manifestacji, jest także ważnym węzłem komunikacyjnym.

Przy placu Wolności znajduje się wiele zabytkowych obiektów, m.in.:

• kamienica przy pl. Wolności 1, która pochodzi z przełomu XIX i XX w., wzniesiona w stylu eklektycznym z elementami neoklasycyzmu;
• kamienica przy pl. Wolności 2, róg z ul. Sokolską, wzniesiona ok. 1894 r. wg projektu Luisa Dame w stylu eklektyzmu, w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonowała tu agentura towarzystwa ubezpieczeniowego Alliance Assurance Co. Ltd. Londyn;
• kamienica przy pl. Wolności 5, wzniesiona w 1907 r. w stylu neoklasycystycznym;
• kamienica przy pl. Wolności 6, wzniesiona w 1896 r. w stylu eklektycznym z elementami neorenesansu i secesji;
• kamienica narożna przy pl. Wolności 8, róg z ul. Gliwicką, wzniesiona pod k. XIX w. w stylu uproszczonego baroku;
• kamienica narożna przy pl. Wolności 9, ul. Sądowa 2, wzniesiona w 1901 r. wg projektu Ludwika Goldsteina w stylu eklektyzmu;
• willa ogrodowa przy pl. Wolności 10, wzniesiona w latach 1907−1909 wg projektu Ludwika Goldsteina w stylu eklektyzmu, w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonował tu Sąd Apelacyjny i Prokuratura Sądu Apelacyjnego, obecnie mieści się tutaj siedziba Sądu Rejonowego;
• kamienica przy pl. Wolności 10a, wzniesiona w latach 1911−1912 w stylu modernizmu;
• budynek mieszkalny przy pl. Wolności 11, wzniesiony w latach 1903–1904 wg projektu podpisanego przez Georga Schalscha w stylu secesyjnym z elementami neogotyku; w dwudziestoleciu międzywojennym swoją siedzibę miał tutaj konsulat hiszpański;
• budynek mieszkalny przy pl. Wolności 12, wzniesiony w latach 1874–1876 wg projektu podpisanego przez mistrza murarskiego M. Goldsteina w stylu modernistycznym;
• zabytkowy pałac Goldsteinów przy pl. Wolności 12a, wzniesiony w 1872 r. w stylu klasycystycznym, murowany, tynkowany; w pałacu przed II wojną światową mieściła się Izba Przemysłowo-Handlowa, a obecnie Urząd Stanu Cywilnego.

Ważnym punktem placu jest także pomnik – początkowo był to pomnik odsłonięty w 1898 r. przedstawiający dwóch cesarzy, został on jednak wysadzony w 1920 r. przez członków Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1923 r., po utworzeniu województwa śląskiego, zbudowano tu pomnik – grób Nieznanego Powstańca Śląskiego. Odsłaniał go Wojciech Korfanty wraz z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim. W czasach PRL-u wybudowano nowy pomnik − żołnierzy Armii Czerwonej, projektu Pawła Stellera. Obecnie natomiast na placu znajduje się pomnik wykonany przez rzeźbiarza Stanisława Marcinowa z lat 50. XX w.

Na koniec warto wspomnieć, iż plac Wolności pojawia się kilkakrotnie w literaturze. Mówi się o nim w powieści Wilhelma Szewczyka pt. „Ptaki ptakom”, opowiadającej o pierwszych dniach września 1939 r. oraz w powieści Aleksandra Baumgardtena pt. „Spotkanie z jutrem”, opowiadającej o przybyłych w 1945 r. do Katowic lwowiakach – repatriantach.

Źródło: peuk.fiiz.pl