Grób (Ohel) cadyka Dawida Bidermana w Lelowie

Ohel cadyka Dawida Bidermana w Lelowie znajduje się przy ulicy Ogrodowej 7, na terenie dawnego cmentarza żydowskiego, który dziś już nie istnieje. To wyjątkowe miejsce kultu religijnego i pamięci, odwiedzane przez setki chasydów z całego świata, zwłaszcza w rocznicę śmierci cadyka (28 stycznia). Dawid Biderman był założycielem lelowskiej dynastii chasydzkiej i jedną z ważniejszych postaci w historii chasydyzmu w Polsce.

Miejsce o głębokim znaczeniu religijnym

Ohel to niewielki grobowiec, który stanowi duchowe centrum dla społeczności żydowskiej związanej z tradycją chasydzką. Grobowiec Dawida Bidermana w Lelowie to nie tylko miejsce modlitwy, ale i cel corocznych pielgrzymek, szczególnie w okolicach stycznia, w dniu jorcajtu – rocznicy śmierci cadyka.

Historia ohelu i jego zniszczenia

Pierwszy ohel powstał tuż po śmierci cadyka w 1814 roku. Przetrwał nienaruszony aż do 1956 roku, kiedy to władze komunistyczne zlikwidowały cmentarz żydowski w Lelowie. W miejscu grobów powstał budynek należący do Gminnej Spółdzielni, w którym mieścił się sklep. Groby zostały zrównane z ziemią, a pamięć o cadyku niemal zatarła się w przestrzeni publicznej.

Odkrycie i odbudowa

W 1988 roku z inicjatywy Szimona Anshina z Izraela Fundacja Rodziny Nissenbaumów rozpoczęła poszukiwania grobu Dawida Bidermana. Pod jednym z pomieszczeń magazynowych odnaleziono jego szczątki. Po potwierdzeniu ich autentyczności, Fundacja urządziła tymczasowy ohel w części sklepu. Miejsce to ponownie stało się centrum pielgrzymkowym dla chasydów z USA i Izraela.

Nowy ohel i uporządkowanie terenu

W latach 2012–2013 rozebrano stary budynek sklepu, a na jego miejscu wzniesiono nowy ohel. Teren wokół został uporządkowany, co przywróciło temu miejscu godność i religijne znaczenie. Obecnie ohel jest dostępny dla pielgrzymów i turystów zainteresowanych historią żydowską regionu.

Synagoga w Lelowie

Bydynek, w którym obecnie znajduje się ohel, pełni też raz w roku funkcję synagogi. Podczas pielgrzymek budynek ten pełni funkcję tymczasowego domu modlitwy. Znajduje się tam również rytualna łaźnia – mykwa. Po zakończeniu uroczystości religijnych cały sprzęt liturgiczny jest demontowany i wywożony.

Kim był Dawid Biderman?

Dawid Biderman był przywódcą chasydzkim i założycielem dynastii cadyków z Lelowa, która do dziś istnieje w Izraelu. Na życie zarabiał jako sprzedawca towarów kolonialnych, ale jego prawdziwym powołaniem były spotkania z ludźmi i przekazywanie chasydzkich prawd. Ten skromny Żyd już za życia był uznawany za wyjątkowego człowieka.

Cadyk Biderman zmarł w 1814 roku i został pochowany na lelowskim kirkucie, a nad jego grobem wybudowano ohel, który przetrwał do II wojny światowej. Do tego też czasu pobożni chasydzi nawiedzali grób swego mistrza. Wojna brutalnie przerwała ten religijny zwyczaj. Podczas wojny kirkut i ohel zostały zniszczone. Po wojnie na miejscu kirkutu wybudowano pawilony handlowe i magazyny GS-u.

W 1988 roku z inicjatywy chasydów Fundacja Rodziny Nissenbaumów zaczęła szukać grobu cadyka z Lelowa. Okazało się, że znajduje się on pod częścią pawilonu z rzeczami metalowymi. Po odnalezieniu szczątków Dawida urządzono nowy ohel i rozpoczęły się powojenne pielgrzymki chasydów do grobu ich mistrza. Chasydzi przyjeżdżają z całego świata w rocznicę śmierci cadyka, wierząc w to, że dusza Dawida Bidermana zstępuje na ziemię i pomaga chasydom we wznoszeniu się ich modlitw do Boga, a także rozwiązywaniu codziennych problemów. Te spotkania są okazją do wspólnych modlitw, rozmów oraz zabawy, podczas której tańczą i śpiewają. Kobiety nie biorą udziału w tych uroczystościach.

Dziedzictwo kulturowe i religijne Lelowa

Ohel cadyka Dawida Bidermana w Lelowie to nie tylko miejsce religijnego kultu, ale także ważny element dziedzictwa kulturowego regionu. Przypomina o wielowiekowej obecności społeczności żydowskiej w Lelowie oraz o jej duchowym dziedzictwie, które wciąż żyje dzięki pielgrzymkom i działaniom upamiętniającym.

To miejsce jest żywym świadectwem historii, które warto odwiedzić nie tylko z powodów religijnych, ale i kulturowych. Zachowane fragmenty przeszłości, takie jak ohel czy synagoga, tworzą unikalną przestrzeń spotkania kultur i tradycji.