Zamek i Kaplica Zamkowa w Lubinie

W miejscu, w którym wybudowano zamek istniał gród obronny (później kasztelański) o konstrukcji drewniano-ziemnej z XIII wieku (wzmiankowany w 1224). Gród stopniowo modernizowano, a jego usytuowanie na skrzyżowaniu ważnych szlaków kupieckich znacząco wpłynęło na założenie miasta. Budowa zamku została potwierdzona w dokumencie z 1312 (budowniczym był prawdopodobnie książę żagański Konrad II).

W 1339 książę Bolesław III Rozrzutny władca Legnicy, planował przebudowę zamku, jednakże brak jakichkolwiek potwierdzających czy opisujących ten fakt dokumentów nie pozwala określić skali realizacji tego projektu. Wiadomo natomiast, że rozbudowa obiektu trwała jeszcze za księcia Ludwika I (książę mieszkał na zamku od 1349 do 1359 roku, kiedy przeniósł się do Brzegu). Na jego polecenie połączone zostały obwody murów miejskich i zamkowych.

Od strony południowo-wschodniej teren zamkowy zajmowany był przez rezydencję książęcą, w przeciwległym narożniku znajdowała się zabudowa gospodarcza, na zachód wieża kamienna (wzniesiona na rzucie prostokąta o wym. 12x14 m) istniejąca do XVIII w., będąc najsilniejszym punktem oporu. W południowo-zachodniej części terenu znajdowała się kaplica zamkowa, fasadą zachodnią połączoną z murem obronnym. Mur obronny, dodatkowo chroniony fosą wodną, opasał cały teren od północy, wschodu i południa. Od północy mur zamkowy był połączony z murami obwodowymi miasta szerokim korytarzem (25 m długości), który osłaniała silna wieża bramna i fosa wodna z mostem zwodzonym. Wieża stała 3 m na północ od kaplicy, krótszym bokiem równolegle do północnej elewacji kaplicy. Prowadził przez nią sklepiony przejazd ostrołukowy, chroniony broną (krata drewniana, najczęściej okuta żelazem) stała jeszcze w 1841 r.

Zamek, jako silna warownia oraz rezydencja, przetrwał do 1641, kiedy podczas oblężenia przez wojska szwedzkie pod dowództwem gen. Stallhannsa został prawie zupełnie zniszczony. Ostały się jedynie mury zewnętrzne, wieża bramy oraz kaplica. Od tego momentu, pomimo licznych sugestii i próśb mieszkańców (1658 r.), na odbudowę nigdy nie znalazły się pieniądze.

Dopiero po roku 1675 wzniesiono budynek administracji majątku w Małomicach, który po pożarze w 1757 r. został odbudowany z wykorzystaniem fundamentów zabudowań zamkowych.

Pierwsze wykopaliska przeprowadzono po 1970 roku, które potwierdziły istnienie wolno stojącej kamiennej wieży.

Źródło: wikipedia.pl

Kaplica zamkowa św. Jadwigi w Lubinie – zabytkowa kaplica w Lubinie.

Kaplica usytuowana jest przy ul. Mikołaja Pruzi na Wzgórzu Zamkowym. Kaplica to jedyny element pozostały po średniowiecznej zabudowie zamkowej (pierwotnie stała obok bramy wjazdowej na dziedzińcu zamkowym). Data w tympanonie - 1349 - określa czas budowy. W XIV w. miała 3 ołtarze. Podczas wojny 30-letniej zniszczona, odbudowana w XVIII w., ponownie popadła w ruinę. Po odbudowie w połowie XIX w. służyła katolikom do 1908 r. następnie mieściła się w niej biblioteka diecezjalna. W 1945 r. obiekt został podpalony. Przez wiele lat po wojnie pozbawiony dachu budynek niszczał. Pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku obiekt doczekał się remontu. Początkowo kaplicą zarządzało Biuro Wystaw Artystycznych w Legnicy. Po remoncie budowlę adaptowano w 1990 r. na Galerię Zamkową. W latach 2005-2009 przeprowadzano następne prace renowacyjne.

Świątynia (na rzucie 13,5 x 8,1 m, grubość murów 1,2 m) mogła nie mieć wyodrębnionego prezbiterium. Budowla z płaskim dachem i wejściem głównym od strony północnej. Barokowa przebudowa wydłużyła kaplicę a prezbiterium, od południa o dwie przybudówki. W całym obiekcie wykrojono duże okna, pokryto tynkiem i wysokim, dwuspadowym dachem.

Najcenniejszy jest tympanon nad portalem północnym z 1349 r., na którym ukazani zostali: w środku Chrystus Boleściwy, św. Jadwiga i św. Magdalena z prawej. W plastycznej płaskorzeźbie komponuje się w ostrołukowym polu tympanonu scena adoracji, rozdzielona na trzy ostrołuczne arkady. Pośrodku stoi pochylony nieco w lewo Chrystus Boleściwy; zgodnie ze średniowiecznym obrazowaniem hierarchii – figury św. Jadwigi (po lewej stronie) i św. Marii Magdaleny, jako mniej ważne, artysta przedstawił w mniejszych proporcjach. U stóp tych świętych klęczą w jeszcze mniejszym przedstawieniu książę Ludwik (patronuje mu jego praprababka święta Jadwiga), po przeciwnej stronie jego żona księżna Agnieszka żagańska. W łuku archiwolty zamykającej pole tympanonu, w którego szczycie widnieje symbol Ducha Świętego biegnie napis fundacyjny:

• łac. „Anno Domini MCCCXLIX fundata est haec capella a duce Ludowic domino legnicensi in honorem corporis et sangwinis Domini nostri Jhesus Xristi et Hedwigis et Marie Magdalenae,
• pol. Roku pańskiego 1349 została ufundowana ta kaplica przez księcia Ludwika, pana legnickiego, ku czci Ciała i Krwi Pana Jezusa Chrystusa i Jadwigi i Marii Magdaleny.

Zewnętrzną archiwoltę, wspartą na wydatnych wspominkach, zdobią bardzo zniszczone pełzanki. Spina ją klucz z głową Chrystusa. Pięknie opracowana rzeźba tympanonu; dekoracyjnie i naturalnie układające się fałdy szat, wytworne przegięcia postaci pozwalają uznać go za przykład stylu miękkiego śląskiej rzeźby gotyckiej.

Źródło: wikipedia.pl