Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Milówce

Najstarsza wzmianka źródłowa dotycząca Milówki pochodzi z 1608 r. Wymienia ją wykaz wsi Państwa Żywieckiego zamieszczony w dziejopisie żywieckim wójta Andrzeja Komonieckiego. W XVI w. Milówka należała do Komorowskich, właścicieli Żywiecczyzny. W 1623 r. wieś przeszła we władanie królowej Konstancji, żony Zygmunta III Wazy, a następnie w spadku w ręce króla Jana Kazimierza.

Samodzielna parafia w Milówce została erygowana w 1628 r. decyzją biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego. Obejmowała ona wsie: Żabnicę, Cisiec, Kamesznicę, Szare, Laliki, Nieledwię, Rycerkę, Sól i Rajczę. Dla nowej parafii wzniesiono w latach 1628–1630 pierwszy kościół. Świątynia była drewniana. Jej poświęcenie miało miejsce w 1636 r., a dokonał go biskup Tomasz Oborski, sufragan krakowski. Fundatorką, patronką i kolatorką pierwszego drewnianego kościoła w Milówce była królowa Konstancja, a potem hrabina Wielopolska dziedziczka Wieprza.

Pierwszy drewniany kościół służył parafianom przez prawie dwieście lat, cały czas będąc w dobrym stanie. Jednakże liczba parafian znacznie wzrosła. Postanowiono więc wybudować nowy kościół – murowany. Kamień węgielny pod budowę istniejącej po dziś dzień świątyni położono w 1834 r. Jednak rozpoczęte prace wkrótce wstrzymano ze względu na pękające mury. Budowę ukończono ostatecznie w 1839 r. Poświęcenie świątyni odbyło 25 lipca 1847 r., a jej konsekracja 17 lipca 1860 r. Aktu tego dokonał biskup tarnowski Józef Alojzy Pukalski w asyście ks. infułata Franciszka Ślusarczyka – dziekana żywieckiego i miejscowego proboszcza – ks. Franciszka Tureczki. Fundatorem, kolatorem i patronem kościoła murowanego, który stoi do dziś, był hrabia Andrzej Wielopolski – dziedzic milowski i jego rodzina, a także Adam Wielopolski – dziedzic dóbr w Wieprzu, a następnie Franciszek – dziedzic z Soli i jego bracia oraz hrabia Marceli Potocki z żoną Teresą z Oborskich – dziedziczka Kamesznicy. Wszyscy oni przyczynili się do budowy kościoła i jego wyposażenia. Wielkim poświęceniem przy budowie nowej świątyni odznaczali się dwaj proboszczowie: ks. Wojciech Krokowski i ks. Marcin Pająk. Wspomagali budowę wójtowie: Szymon Jurasz z Żabnicy, Jan Dziedzic z Cisca, Jan Zawada z Kamesznicy, Marcin Borak z Szarego, Jan Witos z Nieledwi oraz wójt Kazimierz Tyc i Jan Zarzecki z Milówki.

Nowo wybudowany kościół został z biegiem lat wyposażony w ołtarze i ozdobiony polichromią, szczególnie w latach 1890–1895 za staraniem ks. Tomasza Ciszka. W 1904 r. na jego ścianach zostały umieszczone stacje Drogi Krzyżowej, rzeźbione w drewnie przez miejscowego artystę Jana Ślezaka. W 1942 r. budynek świątyni otrzymał instalację elektryczną. W 1954 r. do wszystkich okien zakupiono witraże. W 1989 r. parafia obchodziła 150-lecie istnienia świątyni. W latach 90. kościół został gruntownie odnowiony.

Źródło: peuk.fiiz.pl