Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Milówce
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Milówce jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu milowskiego należącego do diecezji bielsko-żywieckiej.
Milowska świątynia, powstała w I poł. XIX w., reprezentuje styl nadwiślański. Jej wnętrze natomiast, niedawno gruntownie odnowione, to barok w czystej postacie. Piękne, pełne zdobień, obrazów, złoceń i malowideł. Jego ściany zdobią wizerunki polskich świętych i błogosławionych, wyniesionych na ołtarze przez papieża Jana Pawła II: bł. Edyty Stein, św. Maksymiliana Kolbe, bł. Jerzego Popiełuszko, św. Jacka, bł. Aniele Salawę, św. Jana Kantego, bł. Faustyny Kowalskiej, św. Adama Chmielowskiego, św. Rafała Kalinowskiego, bł. Teresy Ledochowskiej, bł. Wincentego Kadłubka, bł. Michała Kozala, bł. Józefa Pelczara, bł. Jerzego Matulewicza, bł. Jadwigi, bł. Rafała Chylińskiego, św. Jana z Dukli, bł. Jolanty, bł. Honoraty Kuźmińskiej oraz bł. Bolesławy Lameill. Sklepienie świątyni wypełniają zaś obrazy przedstawiające sceny trzech tajemnic Różańca Świętego: Radosnej, Bolesnej i Chwalebnej. Spośród piętnastu obrazów jako główne zostały wyeksponowane trzy największe: Narodzenie Pana Jezusa, Ukrzyżowanie i Ukoronowanie Matki Bożej na Królową Nieba i Ziemi. Wokół nich na sklepieniu i na przęsłach wymalowano zdobnicze ornamenty o motywach kwiatowych. Filary podpierające sklepienie ozdobione są mistyfikacją rzeźby.
Źródło; peuk.fiiz.pl
Najstarsza wzmianka źródłowa dotycząca Milówki pochodzi z 1608 r. Wymienia ją wykaz wsi Państwa Żywieckiego zamieszczony w dziejopisie żywieckim wójta Andrzeja Komonieckiego. W XVI w. Milówka należała do Komorowskich, właścicieli Żywiecczyzny. W 1623 r. wieś przeszła we władanie królowej Konstancji, żony Zygmunta III Wazy, a następnie w spadku w ręce króla Jana Kazimierza.
Samodzielna parafia w Milówce została erygowana w 1628 r. decyzją biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego. Obejmowała ona wsie: Żabnicę, Cisiec, Kamesznicę, Szare, Laliki, Nieledwię, Rycerkę, Sól i Rajczę. Dla nowej parafii wzniesiono w latach 1628–1630 pierwszy kościół. Świątynia była drewniana. Jej poświęcenie miało miejsce w 1636 r., a dokonał go biskup Tomasz Oborski, sufragan krakowski. Fundatorką, patronką i kolatorką pierwszego drewnianego kościoła w Milówce była królowa Konstancja, a potem hrabina Wielopolska dziedziczka Wieprza.
Pierwszy drewniany kościół służył parafianom przez prawie dwieście lat, cały czas będąc w dobrym stanie. Jednakże liczba parafian znacznie wzrosła. Postanowiono więc wybudować nowy kościół – murowany. Kamień węgielny pod budowę istniejącej po dziś dzień świątyni położono w 1834 r. Jednak rozpoczęte prace wkrótce wstrzymano ze względu na pękające mury. Budowę ukończono ostatecznie w 1839 r. Poświęcenie świątyni odbyło 25 lipca 1847 r., a jej konsekracja 17 lipca 1860 r. Aktu tego dokonał biskup tarnowski Józef Alojzy Pukalski w asyście ks. infułata Franciszka Ślusarczyka – dziekana żywieckiego i miejscowego proboszcza – ks. Franciszka Tureczki. Fundatorem, kolatorem i patronem kościoła murowanego, który stoi do dziś, był hrabia Andrzej Wielopolski – dziedzic milowski i jego rodzina, a także Adam Wielopolski – dziedzic dóbr w Wieprzu, a następnie Franciszek – dziedzic z Soli i jego bracia oraz hrabia Marceli Potocki z żoną Teresą z Oborskich – dziedziczka Kamesznicy. Wszyscy oni przyczynili się do budowy kościoła i jego wyposażenia. Wielkim poświęceniem przy budowie nowej świątyni odznaczali się dwaj proboszczowie: ks. Wojciech Krokowski i ks. Marcin Pająk. Wspomagali budowę wójtowie: Szymon Jurasz z Żabnicy, Jan Dziedzic z Cisca, Jan Zawada z Kamesznicy, Marcin Borak z Szarego, Jan Witos z Nieledwi oraz wójt Kazimierz Tyc i Jan Zarzecki z Milówki.
Nowo wybudowany kościół został z biegiem lat wyposażony w ołtarze i ozdobiony polichromią, szczególnie w latach 1890–1895 za staraniem ks. Tomasza Ciszka. W 1904 r. na jego ścianach zostały umieszczone stacje Drogi Krzyżowej, rzeźbione w drewnie przez miejscowego artystę Jana Ślezaka. W 1942 r. budynek świątyni otrzymał instalację elektryczną. W 1954 r. do wszystkich okien zakupiono witraże. W 1989 r. parafia obchodziła 150-lecie istnienia świątyni. W latach 90. kościół został gruntownie odnowiony.
Źródło: peuk.fiiz.pl
