Arboretum w Wojsławicach

Arboretum Wojsławice Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego – ogród botaniczny na terenie Niemczy w woj. dolnośląskim. W 1988 roku włączony w struktury Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Arboretum znane jest z bogatego zbioru różaneczników i azalii, liliowców, bukszpanów, piwonii oraz rzadkich gatunków i odmian drzew oraz krzewów. W 2019 roku otwarto w nim Polski Ogród Milenijny, gdzie zgromadzono unikatową kolekcję odmian roślin polskiej hodowli oraz gatunki roślin zagrożonych, ginących i chronionych.

Wojsławice położone są 50 km na południe od Wrocławia i 2 km na wschód od Niemczy, na obszarze chronionego krajobrazu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich. Administracyjnie należą do gminy Niemcza w powiecie dzierżoniowskim. Okolice Niemczy to ukształtowane południkowo pasma Wzgórz Gumińskich, Dębowych i Krzyżowych, o zróżnicowanej budowie geologicznej, poprzecinane łagodnymi jarami i wąwozami. Dnem najgłębszego wąwozu, na wysokości 150–200 m n.p.m. płynie z południa na północ rzeka Ślęza, zasilana licznymi potokami. Nad jednym z jej prawobrzeżnych dopływów, w malowniczej kotlinie, na północnych stokach Wzgórz Dębowych na wysokości 213–320 m n.p.m. położone jest Arboretum w Wojsławicach.

Kolekcja obejmuje 6532 gatunków roślin drzewiastych oraz 7445 gatunków i odmian bylin. Znajdujące się tam kolekcje różaneczników (Rhododendron – 1350 gatunków i odmian) – w tym historyczne odmiany różaneczników Seidla (124 odmiany), liliowców (Hemerocallis – 3550 gatunków i odmian) oraz bukszpanów (Buxus – 144 gatunki i odmiany) uznane zostały przez Polskie Towarzystwo Ogrodów Botanicznych za Kolekcje Narodowe. W sierpniu 2021 r. w arboretum zatwierdzono kolejne, 4 Kolekcje Narodowe: hortensji (Hydrangea – 661 taksonów i odmian uprawnych), przedstawicieli rodziny oczarowate (Hamamelidaceae – 162 pozycje), piwonii (Paeonia – 537 pozycji) oraz barwinków (Vinca – około 50 gatunków i odmian)

Zabytki
Na terenie Arboretum znajdują się:

• zabytkowy folwark (1844) z odrestaurowaną kuźnią kołową (2005)
• szklarnia sprzed 1880 zbudowana z miejscowego łupka łyszczykowego z zachowanym drenażem z XIX wieku, odnowiona w 1999
• piętrowy dom ogrodnika (około 1900)
• grób założyciela Arboretum, Fritza von Oheimba z czerwonego granitu (1928)
• liczne kolumny z czerwonego permskiego piaskowca; kamień pochodzi z sudeckich kamieniołomów czerwonego spągowca; kolumny te pochodzą z XIX w. z zabudowań
• gospodarczych pobliskich wsi
• zabytkowe koło młyńskie z piaskowca

Turystyka
Arboretum jest czynne dla zwiedzających od maja do września. W maju kwitną różaneczniki i azalie, największa kolekcja w Polsce. Towarzyszą im krzewy z tej samej rodziny wrzosowatych: enkianty, pierisy, kiścienie, kalmie i wrzosy. Oryginalnością kwiatów zadziwiają magnolie oraz wiśnie ozdobne. W czerwcu królują róże – historyczne, okrywowe, miniaturowe i nostalgiczne. Niezwykle dekoracyjne liście prezentują cieniolubne funkie. Na skłonie Ostrej Góry dojrzewają czereśnie – Bank Genów Dolnośląskich Historycznych Odmian Czereśni. W lipcu kwitną liliowce – najbogatsza kolekcja w Polsce (ponad 3,5 tys. odmian). W pełniej krasie są paprocie o koronkowej budowie liści. Puszyste kwiatostany rozwijają tawułki, a pięknym zapachem odurzają jaśminowce. Sierpień zachwyca romantycznymi hortensjami. Kwitną pachnące floksy i bodziszki, otoczone rojami motyli budleje i lawendy, a także wielkokwiatowe powojniki i ketmie. Jesienią najpiękniej prezentuje się dwuhektarowa rabata bylin, na której dominują różnobarwne trawy, astrowate, rozchodniki, nachyłki, zawilce, jeżówki. Wybarwiają się owoce egzotycznych gatunków drzew i krzewów.

Polski Ogród Milenijny
Wiosną 2020 roku w teren ogrodu włączono tworzony od 2017 roku, 5 hektarowy, Polski Ogród Milenijny. Założenie to stanowi prezentację dokonań hodowców w tworzeniu krajowych odmian roślin. Prezentowana kolekcja składa się zarówno z odmian współczesnych, jak również zapomnianych odmian przedwojennych. W altanach umieszczono także tablice dydaktyczne opisujące historię polskiej hodowli twórczej. Dodatkowo, ogród stanowi miejsce ochrony ex-situ gatunków zagrożonych, chronionych i ginących. W założonych 17 uprawach zachowawczych znajdują się gatunki takie jak np.: Linum austracum, Dictamnus albus, Gladiolus palustris, Rosa gallica czy Allium ursinum.

Początkowo tworzona kolekcja składała się z 1000 odmian roślin, tak aby upamiętnić jubileusz 1000 lecia Bitwy pod Niemczą (1017–2017).

Źródło: wikipedia.pl