Tunele pod zamkiem w Oświęcimiu

Tunele pod zamkiem w Oświęcimiu to dwa tunele wydrążone pod wzgórzem zamkowym,  pomiędzy ulicami: Zamkową i Bulwary. Pierwszy z nich, starszy przebiega w kierunku wschód-zachód i łączy przeciwległe skarpy wzgórza. Jest to tzw. tunel „długi” lub „austriacki”. Został wybudowany za czasów zaboru austriackiego, prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku. Ma on gruszkowaty przekrój i został wymurowany z cegły. Znajduje się w nim studnia, która pierwotnie dostępna była z dziedzińca zamkowego.

W latach 1940–1944 Niemcy rozbudowali zastany tunel austriacki pod wzgórzem zamkowym. Wydrążyli również drugi tunel w kierunku północ–południe, krzyżując go prostopadle z wcześniejszym. Jest on nazywany „tunelem poprzecznym” i został skonstruowany z żelbetowych krążyn, o przekroju niepełnej elipsy.

W czasie okupacji niemieckiej, służyły jako schrony przeciwlotnicze, a wejście do nich prowadziło z dziedzińca zamkowego. Zejście po klamrach w pionowym szybie wentylacyjnym znajdowało się od strony obecnej ulicy Zamkowej. W latach 80–tych XX wieku przeprowadzono prace zabezpieczające konstrukcje tuneli raz odbudowano niektóre zniszczone fragmenty. Tunele w całości są budowlą podziemną o powierzchni ok. 300 m². Obiekt wpisany jest do rejestru obiektów zabytkowych i podlega ochronie konserwatorskiej.

Aktualnie w tunelach funkcjonuje interaktywna gra, w której można wziąć udział odpłatnie zapisujac się na określoną turę w danym dniu.

Interaktywna Trasa Historyczna “Gra o Niepodległą” w tunelach wzgórza zamkowego ma charakter fabularnej ścieżki i dotyczy wydarzeń z okresu I wojny światowej na ziemiach polskich, (1914 – 1918). Charakter zwiedzania wymaga, by każdy z uczestników “wcielił” się w postać młodego rekruta z Oświęcimia, Ignacego, który wraz z Legionami Polskimi przebywa całą ścieżkę bojową aż do odzyskania przez Polskę Niepodległości.

Gra rozpoczyna się od filmu przedstawiającego rodzinę Kruczałów z Oświęcimia, których syn Ignacy, zamierza wcielić się do Legionów Polskich. Projekcja filmu odbywa się w rekonstrukcji okopu na ekspozycji w Muzeum. Następnie uczestnicy gry udają się do Tuneli pod zamkiem gdzie mają do przejścia kilkanaście stanowisk, które wymagają podjęcia interakcji (rozwiązania kolejnych zadań logicznych, zręcznościowych, manualnych oraz opartych na wiedzy własnej).

Komunikaty narratora wprowadzają uczestnika do gry:

• Wybierz przedmioty, bez których legionista nie powinien wyruszyć na front. Pamiętaj, że miejsca w plecaku nie ma zbyt wiele, więc wybierz swój ekwipunek mądrze
• Rozpocznij ostrzał pozycji wroga aby obronić twierdzę Kraków. Obserwuj pole walki za pomocą peryskopu i wsłuchaj się w instrukcje ogniomistrza.
• Wrogi samolot na horyzoncie! Żołnierzu, spróbuj oddać w jego kierunku salwę, może odstąpi od dalszego lotu! Przed tobą karabin, pociągnij za spust obiema rękami, by wystrzelić.

Narracja gry przybliża wydarzenia z historii i edukuje:

• Dzięki dobrym połączeniom kolejowym w Oświęcimiu zorganizowano szpitale polowe dla rannych żołnierzy. Część z nich pomoc medyczną otrzymało w budynku dworca kolejowego.
• W Oświęcimiu przez cały okres I wojny prowadzono zbiórki funduszy dla Legionów. Jedna z nich polegała na wbijaniu w pamiątkową Tarczę Legionów Polskich gwoździ-cegiełek, o specjalnej wartości.
• 7 lutego 1915 roku do Oświęcimia przybył dowódca Legionów Polskich, Józef Piłsudski. Podczas uroczystego bankietu na jego cześć zorganizowanego w Hotelu Herz, miało miejsce premierowe wykonanie pieśni patriotycznej “Pod broń”, do której muzykę skomponował Aleksander Orłowski.

Wykorzystanie tuneli pod wzgórzem zamkowym jako przestrzeni ekspozycji potęguje przekaz oraz pozwala na uzyskanie iluzji przeniesienia w czasie i miejscu. Dzięki kreatywnym zabiegom scenograficznym, dźwiękowym, oświetleniowym i projekcyjnym tunele zamieniają się we wnętrze fortyfikacji, okopu czy nawet pociągu pancernego.

Na elementy trasy składają się widowiska multimedialne, stanowiska interaktywne, quizy, zadania logiczne, które mają za zadanie edukować oraz zainspirować odbiorcę do dalszego poszukiwania „skarbów” historii. Poruszane zagadnienia odnoszą się do ogólnej historii XX wieku, ale ich eksploracja pozwala na odkrycie wydarzeń związanych z historią ziemi oświęcimskiej.

Źródło: muzeum-zamek.pl