Zamek w Owieśnie

Zamek w Owieśnie, malowniczo położony w powiecie dzierżoniowskim, to jeden z najcenniejszych, choć dziś zapomnianych, przykładów średniowiecznej architektury obronnej na Dolnym Śląsku. Choć obecnie pozostaje trwałą ruiną, jego bogata historia i unikalny układ przestrzenny przyciągają pasjonatów zabytków i architektury. Jest to jedyny w Polsce zamek na planie orkęgu.

Rycerskie początki zamku

Początki zamku sięgają końca XIV wieku, kiedy to wybudowano go jako siedzibę mieszkalno-obronną na planie koła o średnicy 30 metrów. Jego fundatorami byli przedstawiciele możnego rodu Pogorzelów, który w 1316 roku miał już swoją siedzibę w Owieśnie. Pierwotnie zamek składał się z masywnego bergfriedu – wieży obronnej, trójskrzydłowego domu zamkowego i muru obwodowego, wszystko otoczone głęboką fosą.

Barokowe przebudowy i znamienici właściciele

Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. Szczególne zmiany zaszły w XVII i XVIII wieku, gdy warownia została przekształcona w reprezentacyjną rezydencję barokową. Wówczas nadbudowano drugie piętro, dodano mansardowy dach i przebudowano elewacje, zachowując jednak charakterystyczny układ przestrzenny z fosą.

Jednym z bardziej znanych właścicieli był Conrad von der Heyde, którego inicjały C.V.D.H. i data 1742 znajdują się nad głównym portalem wejściowym. W tym czasie zamek zyskał nowy portal ozdobiony popiersiami małżonków von der Heyde i sentencją łacińską Nec vita nec mors separabit – "Ani życie, ani śmierć [nas] nie rozdzieli".

Ruina z majestatem

W XIX wieku zamek należał do rodzin von Seidlitz i von Sandretzky. W latach 1879–1885 przeszedł kolejną rozbudowę, a jego wieża została nadbudowana i nakryta neobarokowym hełmem. Niestety, już w 1964 roku zawaliła się wieża, uszkadzając znaczną część konstrukcji. Od tego czasu obiekt pozostaje trwałą ruiną.

Zamek wznosi się na kolistej platformie, otoczony kamienno-ceglanym murem z otworami strzelniczymi. Zachowane fragmenty wskazują na bogaty detal architektoniczny: obramienia okien, relikty portali oraz ślady dekoracji sgraffitowej.

Zabytek pod opieką

Od 2009 roku zamek znajduje się pod opieką fundacji Zamek Chudów, która prowadzi działania porządkowe i zabezpieczające. Obiekt jest dostępny do zwiedzania przez cały rok i choć pozostały po nim jedynie ruiny, nadal fascynuje swoją formą, historią i atmosferą dawnych czasów.

Zamek w Owieśnie – dlaczego warto odwiedzić?

To nie tylko zabytek o unikalnym układzie przestrzennym – to również miejsce silnie osadzone w historii Śląska. Od średniowiecznej warowni, przez barokową rezydencję, po ruinę z duszą – zamek w Owieśnie to świadectwo przemian architektonicznych i dziejów możnych rodów. Idealne miejsce dla miłośników historii, zamków i dolnośląskich tajemnic.