Mogiła zbiorowa ofiar terroru hitlerowskiego w Porębie Dzierżnej
Mogiła ziemna, założona na planie prostokąta i otoczona płotem z metalowych prętów na betonowej podmurówce. U wezgłowia mogiły znajduje się wysoki postument ze spojonych zaprawą otoczaków, zwieńczony figurą Chrystusa. Przed frontową ścianą postumentu umieszczone są dwie figury przedstawiające postacie kobiety i dziecka. Po obu stronach postumentu znajdują się kwietniki na wysokich filarach z metalowych rur.
Wewnątrz obramowania od frontu mogiły umieszczona betonowa płyta tablicą z ciemnego kamienia z napisem: „POMORDOWANI/ PRZEZ HITLEROWCÓW W CZASIE PACYFIKACJI WSI PORĘBA DZIERŻNA/ W DNIU 7 SIERPNIA 1944 r./ | BANAŚ FRANCISZEK LAT 18/ CIEŃ PIOTR ppor A.K. 51/ DELA EDWARD 26/ DUDEK PIOTR 37/ DUDEK STEFAN 35/ FIUTAK JÓZEF 41/ GAJOWIEC MIECZYSŁAW 18/ GĘBALA BONIFACY 48/ GLANOWSKI JAN 58/ GRABOWSKI JAN 35 | GRELA JAN LAT 50/ GRELA JAN 27/ JABŁOŃSKI JAN 30/ KAŁUŻNY TEOFIL 40/ KOKOSZKA JÓZEF 51/ KOKOSZKA ANDRZEJ 47/ KONIECZNY PIOTR 38/ KONIECZNY MICHAŁ 24/ KOWALIK ZYGMUNT 32/ LISZKA PIOTR 48| MAZUR JAN LAT 57/ NAWROT HENRYK 25/ NAWROT JÓZEF 21/ NAWROT PIOTR 18/ NAWROT STANISŁAW 18/ OSUCH ROMAN 33/ PIETRASIK TADEUSZ 22/ PILNIK TADEUSZ/ PIETRASZCZYK KLARA 44/ SŁUSZNIAK FRANCISZEK| STRUZIK BOLESŁAW LAT 39/ STRUZIK FRANCISZEK 44/ SZOTA BRONISŁAW 18/ SZOTA JAN 52/ SZWAGRZYK JÓZEF 30/ TEKIELI WŁADYSŁAW 49/ TEKIELI JAKUB 44/ WIESZCZURA STANISŁAW 40/ WIESZCZURA HENRYK 10”.
W odwet za akcję partyzantów Armii Ludowej, przez okupanta niemieckiego w czasie pacyfikacji wsi Poręba Dzierżna 7 sierpnia 1944 r. zostało zastrzelonych 37 osób. Zwłoki pogrzebano na cmentarzu parafialnym. W osobnym grobie spoczęły szczątki Piotra Liszki, który został zabity 7 sierpnia 1944 r. na terenie swojego gospodarstwa. W kwietniu 1944 r. zginęli z rąk okupanta wymienieni na tablicy Józef Fiutak i Jan Mazur, których ciała spoczęły w innych grobach.
Źródło: grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl
7 sierpnia 1944 roku około godziny 9 na drodze z Poręby Dzierżnej do Udorza, partyzanci Armii Ludowej urządzili zasadzkę na hitlerowców. W potyczce zginęło czterech (niektóre źródła mówią o dwóch) niemieckich żołnierzy. W odwecie około godziny 13 oddziały niemieckie otoczyły wieś, przeszukały gospodarstwa, wyprowadzając z nich 40 mężczyzn, których zaprowadzono na plac Jana Laskowskiego, ustawiono pod ścianą jednej ze stodół i rozstrzelano, podpalając następnie stodołę. Od kul zginęło 39 Polaków, jednemu udało się zbiec z miejsca egzekucji (według niektórych relacji zbiegło kilku i ukryli się w łanach zboża lub u mieszkańców sąsiedniej wsi Chlina). Niemcy spalili też 2/3 zabudowań we wsi. W miejscu tragedii ustawiono pamiątkowy obelisk. Ofiary spoczywają w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu parafialnym. Dla upamiętnienia martyrologii, wieś została odznaczona w 1983 roku orderem Krzyża Grunwaldu III Klasy.
Źródło: wikipedia.pl
