Dzielnica Zagórze w Poznaniu

Od początku gród na Ostrowie Tumskim składał się z dwóch powiązanych z sobą części – leżącej na północ od dzisiejszej ulicy Stefana Wyszyńskiego, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się katedra poznańska i inne budynki kościelne oraz na południe od tej ulicy. W południowej części Ostrowa Tumskiego, na terenie obecnej dzielnicy Zagórze, znajdowała się druga część poznańskiego kompleksu grodowego, zwana osadą św. Mikołaja, podobnie jak główna część, także otoczona wałami, w której zamieszkiwała ludność służebna. Na terenie osady znajdował się wzmiankowany w 1142 roku romański kościół św. Mikołaja, który funkcjonował w tym miejscu aż do XIX wieku.

W pierwszej połowie XIX w., zarówno centrum Poznania jak i jego obrzeża pokryto systemem fortów i innych elementów umocnień. Ostrów Tumski, który przystosowano do obrony okrężnej, znajdował się wewnątrz tego obwodu. Na północ od katedry w 1832 wybudowano najpierw tak zwany Nadszaniec Katedralny (nördlicher Dom-Cavalier), następnie, w latach 1834-1838, Jaz Katedralny na Cybinie i w północnej części wyspy Lunetę Katedralną (Dom-Flesche). W późniejszych latach w południowej części wyspy (na Zagórzu właśnie) wybudowano Redutę Katedralną (w 1864 jej nazwę zmieniono, podobnie jak i innych twierdz, od tego czasu określano ją jako Fort Radziwiłł) – potężną, czterokondygnacyjną budowlę, w której posadowiono kazamaty działowe. Fort ten rozebrano dopiero w latach 50. XX w.

Na terenie Zagórza w końcu XIX wieku wybudowano Arcybiskupie Seminarium Duchowne w Poznaniu, wzniesione przez abpa Floriana Stablewskiego, obecnie Wydział Teologiczny UAM. Seminarium aktualnie mieści się w nowym gmachu.

Przy ul. Zagórze 15 znajduje się dawny i zarazem pierwszy dom ewangelickiego zakładu diakonis ("Diakonissenanstalt") w Poznaniu. Wzniesiony w 1650 z przeznaczeniem na bursę szkolną. Dom został przejęty przez diakonisy w 1865. Pierwotnym fundatorem domu był biskup Andrzej Szołdrski. Zanim został przekazany w ręce diakonis, mieścił siedzibę wojskowego urzędu skarbowego. Został przebudowany w 1886. Dobudowano dodatkowe skrzydło i podwyższono budynek o jedno piętro. Na parterze ulokowano szpital, a w podwyższonej części domu, sale domu dziecka. Po roku 1875 szpital przekształcono w dom dla nieuleczalnie chorych i umierających kobiet.

W latach 1924 – 1925 na Zagórzu zbudowano pierwsze po I wojnie światowej osiedle komunalne w Poznaniu (stąd nazwa ulicy Nowe Zagórze). Projektantem był Jerzy Tuszowski, który wzorował się na ideach warszawskiego Żoliborza (patrz: Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa).

Źródło: wikipedia.pl

W rejonie Zagórza rozpoczyna się dziewiąty tom przygód Kwapiszona. To właśnie tutaj główny bohater tego komiksu odnajduje w Warcie butelkę z tajemniczym listem.