Klasztor Braci Szpitalnych św. Jana Bożego w Prudniku
496/58 z 15.10.1958
Najstarsze założenie klasztorne Braci Miłosierdzia na Górnym Śląsku.
Klasztor bonifratrów usytuowany jest w centrum miasta, na południowy zachód od Rynku. Znajduje się w ciągu zabudowy ul. Piastowskiej - od zachodu przylega do kościoła pw. śś. Piotra i Pawła, a od wsch. do wzniesionego na początku XX w. skrzydła. Wzniesiono go na planie prostokąta z późniejszymi przybudówkami w elewacji tylnej i skrzydłem wschodnim wzniesionym podczas I wojny św. Budynek jest murowany, otynkowany, piętrowy i częściowo podpiwniczony. Elewacja frontowa (południowa) budowli jest piętnastoosiowa na cokole z zaakcentowaną przez płytki ryzalit osią środkową. Artykułowana jest rytmem prostokątnych otworów okiennych (w II kondygnacji w tynkowych obramieniach) oraz gzymsem międzykondygnacyjnym. W osi środkowej znajduje się ujęte stiukowym portalem wejście. Portal z półkolistym nadświetleniem ujętym po bokach festonami oraz w zwieńczeniu z wypukłym odcinkiem gzymsu, girlandami i płyciną, na której pierwotnie znajdowała się inskrypcja, a obecnie umieszczona została płaskorzeźba z gołębicą i datami 1764-2004. W skrajnej osi wschodniej znajduje się wejście ujęte boniowaną opaską tynkową. Elewacja północna rozczłonkowana jest dobudówkami o różnej wysokości i charakterze oraz zróżnicowanymi w kształcie otworami okiennymi.Układ wnętrz jest dwutraktowy z korytarzem znajdującym się pomiędzy traktami. W części południowo-zachodniej znajduje się refektarz nakryty sklepieniem kolebkowym z lunetami pokryty polichromią. Ponad nim, na piętrze znajduje się kaplica zakonna z neobarokową dekoracją. Korytarz oraz pomieszczenia przyziemia sklepione są kolebkowo-krzyżowo i kolebkowo z lunetami. Budowla przykryta jest wysokim dachem czterospadowym krytym dachówką. We wnętrzu zachowała się część historycznego wyposażenia, w tym ołtarz w kaplicy i obrazy: „Chrystus przed Piłatem” z 1659 r., „Cierniem koronowanie” z 1659 r., „Uczta u Łazarza” z 1755 r., portret Fryderyka Wilhelma v. Röder - fundatora klasztoru z końca XVIII w., a także barokowy krucyfiks.
Źródło: zabytek.pl
Początki klasztoru oo. Bonifratrów w Prudniku wiążą się z pojawieniem się w mieście bonifratrów, sprowadzonych przez płk. Kirasjerów Fryderyka Wilhelma von Rödera (1718-1781). W 1764 r. król Prus Fryderyk II Wielki wydał zezwolenie na założenie klasztoru bonifratrów w Prudniku. Płk. v. Röder zakupił dla zakonników ziemię, na której do 1766 r. założono szpital z kaplicą i aptekę. W 1769 r. plany powstania założenia klasztornego opracował Michał Klemes (Clement) z Karniowa. W latach 1783-84 powstał klasztor ze szpitalem, natomiast w latach 1785-87 wzniesiono kościół pw. śś. Piotra i Pawła. Budowę nadzorował Piotr Paweł Ertel, mistrz murarski z Wrocławia. Umiejętności medyczne bonifratrów sprawiły, że nie zostali oni objęci edyktem sekularyzacyjnym, wydanym w 1810 r. przez króla Fryderyka Wilhelma III. W 1864 r. bracia zamontowali oświetlenie gazowe. W latach 1878-1882 klasztor był zamknięty dla wiernych. W 1893 r. zakonnicy zainwestowali w pralnię, stajnię i stodołę. W tym okresie odnowiono także budynek klasztorny, szpital i kościół. W 1896 r. odnowiono sale szpitalne, przedłużono budynek klasztoru i przygotowano pokoje dla lekarzy i aptekarzy. We wsch. części ogrodu powstała kostnica z pomieszczeniem na sekcję zwłok. W 1914-1916 wzniesiono skrzydło wsch. klasztoru, doprowadzono energię elektryczną. Zaadaptowano przy tym otoczenie Wieży Woka, stanowiącej jedyną pozostałość średniowiecznego zamku Wogendryssel. Podczas I wojny św. w klasztorze urządzono lazaret wojskowy. W 1939 r. wielu zakonników zmobilizowano. Po 1945 r. dobra należące do bonifratrów oddano w ręce osób prywatnych. W 1953-1957 szpital i apteka zostały upaństwowione, a zakonnikom zostawiono jedynie kościół. Apteka powróciła do bonifratrów w 1991 r., a później także klasztor z ogrodem. W 2004 r. zakonnicy odzyskali szpital.
Źródło: zabytek.pl
