Cmentarz żydowski w Prudniku

Cmentarz żydowski w Prudniku to zabytkowy kirkut położony przy ul. Kolejowej, oddany do użytku w 1859 roku. Na jego terenie spoczywają członkowie rodzin Fränkel i Pinkus, wybitnych fabrykantów i filantropów Prudnika, a także radcy miejscy, przewodniczący gminy żydowskiej i fundatorzy licznych instytucji charytatywnych. Cmentarz stanowi cenny element dziedzictwa kulturowego miasta i przypomina o wkładzie społeczności żydowskiej w rozwój Prudnika.

Historia cmentarza

Pierwszy cmentarz żydowski w Prudniku powstał w 1541 roku na Górze Piaskowej i funkcjonował do 1570 roku, kiedy cesarz Rudolf II nakazał Żydom opuszczenie miasta. Powrót Żydów do Prudnika nastąpił w 1812 roku, a ze względu na brak własnego kirkutu chowani byli na cmentarzu w Białej. Nowy cmentarz żydowski przy ul. Kolejowej założono w 1859 roku. W 1906 roku wzniesiono na jego terenie kaplicę i budynek bramny, a całość ogrodzono metalowym płotem zaprojektowanym we Wrocławiu.

Podczas II wojny światowej cmentarz przeszedł na własność Zrzeszenia Żydów w Niemczech. Pomimo ostrzału miasta w 1945 roku, kirkut nie uległ zniszczeniu. Po wojnie pochowano tu 27 więźniów obozu Auschwitz-Birkenau zamordowanych w styczniu 1945 roku. Obecnie teren jest częściowo uporządkowany, choć niektóre nagrobki uległy przewróceniu lub zniszczeniu.

Układ i obiekty cmentarza

Cmentarz ma powierzchnię około 0,2 ha, kształt zbliżony do prostokąta i częściowo podzielony jest na kwatery. Zachowało się ponad 140 nagrobków i grobowców rodzinnych, w tym:

• Grobowiec Samuela i Esther Fränklów – najbardziej okazały na cmentarzu
• Nagrobki z marmuru, granitu i piaskowca z inskrypcjami w językach hebrajskim i niemieckim
• Nagrobki zdobione motywami żydowskimi, m.in. gwiazdą Dawida i dzbanami z wodą

Na zachodniej części cmentarza znajduje się kamienna tablica upamiętniająca więźniów Auschwitz-Birkenau.

Dom przedpogrzebowy

Na terenie cmentarza stoi dom przedpogrzebowy, obecnie pełniący funkcję kaplicy Kościoła Zielonoświątkowego. Budynek jednokondygnacyjny, z czterospadowym dachem, wykonany z cegły na planie prostokąta, utrzymany w stylistyce neoromańskiej z okrągłą latarnią i owalnymi oknami. Elewacje, oprócz detali architektonicznych, są otynkowane.

Cmentarz żydowski w Prudniku to miejsce pamięci i refleksji nad historią lokalnej społeczności żydowskiej oraz znaczącym wkładem rodzin Fränkel i Pinkus w rozwój miasta.