Cmentarz główny w Przemyślu
A-414 z 21.09.1984
Komunalny Cmentarz Główny - założony ok. 1855 roku. Funkcjonujący do tego czasu cmentarz „stary”, usytuowany na dawnym Przedmieściu Lwowskim, przy obecnej ul. Konarskiego, był już przepełniony.
Nowa nekropolia otrzymała symetryczny układ wyznaczony przez aleję główną, doprowadzającą do wybudowanej w 1859 roku kaplicy cmentarnej. Wokół alei i kaplicy wkrótce zaczęły powstawać okazałe nagrobki najbardziej znaczących postaci XIX-wiecznego Przemyśla: wysokich urzędników cesarsko – królewskiej administracji i armii, dostojników obu kapituł - łacińskiej i greckokatolickiej, ale także uczestników zrywów niepodległościowych, przedstawicieli nauki i sztuki.
Zachowane tu nagrobki prezentują duże walory artystyczne - najpiękniejsze wyszły spod dłuta rzeźbiarzy lwowskich, przede wszystkim Pawła Eutelego, Johanna Schimsera, Ludwika Tyrowicza, Juliana Markowskiego. Stąd też nieodparte skojarzenie z lwowskimi nekropoliami, a przede wszystkim cmentarzem łyczakowskim. Ich dopełnieniem jest kilkadziesiąt nagrobków z 1 połowy XIX wieku przeniesionych tu ze starego cmentarza - najstarszy z nich datowany jest na rok 1806.
Cmentarz był kilkakrotnie powiększany, w początkach XX wieku uzyskał zachowany do dzisiaj układ przestrzenny swej najstarszej, zabytkowej części. Otrzymał też wówczas, w 1909 roku, efektowne, neogotyckie ogrodzenie od ul. Słowackiego. Wszystkie tworzące go elementy - układ przestrzenny podkreślony usytuowaniem na sfałdowanym stoku wzniesienia, a także bogactwo form nagrobków w powiązaniu z wysoką, komponowaną zielenią, powodują, że cmentarz ten bezsprzecznie należy do najpiękniejszych nekropolii w kraju.
Źródło: visit.przemysl.pl