Cmentarz żołnierzy niemieckich z I wojny światowej w Przemyślu

Powyżej Cmentarza Głównego, przy meandrowo pnącej się w górę dawnej drodze fortecznej, obecnej ul. Przemysława, rozciąga się kompleks czterech cmentarzy z I wojny światowej. Ich powstanie wiąże się z rolą jako w czasie Wielkiej Wojny odegrała Twierdza Przemyśl.

Znalazło tu miejsce wiecznego spoczynku tysiące żołnierzy poległych w trakcie krwawego, trzykrotnego oblężenia Twierdzy w latach 1914 - 1915. Poświęcenie cmentarzy miało miejsce 1 listopada 1916 roku. Obok siebie założono cmentarze dla żołnierzy armii: austro – węgierskiej, niemieckiej, rosyjskiej, a po przeciwnej stronie drogi - cmentarz żołnierzy niezidentyfikowanych (armii austro – węgierskiej).

Otrzymały one stosunkowo skromną oprawę architektoniczną, jedynie cmentarz niemiecki posiada formę murowanego mauzoleum.

Cmentarz żołnierzy niemieckich zlokalizowany jest w centralnej części zespołu, na nachylonym w kierunku wsch. stoku. Cmentarz wyróżnia się okazałą formą architektoniczną. Założony został na planie prostokąta i otoczony wysokim, otynkowanym na biało murowanym ogrodzeniem, z ażurowymi przęsłami wypełnionymi pionowymi szczeblinami dębowymi. Ogrodzenie od strony zachodniej pełne, podzielone rytmem szerokich filarów. Pośrodku ogrodzenia od strony wschodniej znajduje się monumentalna brama poprzedzona szerokimi schodami. Brama flankowana jest dwoma pylonami zwężającymi się ku górze, kanelowanymi, zakończonymi obłymi kaboszonami z krzyżykami na szczycie. Pylony łączy belka nadprożowa z napisem wypukłymi literami gotyckimi, umieszczonym w podłużnej wnęce: „Deutschlands Heldensöhne”, w tłumaczeniu: „Niemieccy bohaterscy synowie”. W bramie zrekonstruowane, dwuskrzydłowe wrota z dwoma, czarnymi orłami - godłami Cesarstwa Niemieckiego, z datami 1914, 1915. Po wewnętrznej stronie, na środku każdego ze skrzydeł, zamocowane są „żelazne krzyże”. Od bramy prowadzą do góry szerokie schody ograniczone murami oporowymi, obłożonymi płytami kamiennymi. Przed wejściem na schody, po obu stronach zamocowano tablice informacyjne - po lewej stronie w języku węgierskimi i angielskim, po prawej w języku polskim i niemieckim o brzmieniu: „Cmentarz żołnierzy niemieckich poległych w 1914 - 1915, poświęcony 1.XI.1916 r. Renowację wykonano staraniem Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge przy współudziale władz miasta przemyśla, 1992”. Schody prowadzą do kamiennego ołtarza umieszczonego we wnęce, kontrastującej z otynkowaną na biało ścianą zach. ogrodzenia. Ołtarz przykryty jest trójkątnym, kamiennym naczółkiem. Pośrodku ołtarza duża kwadratowa, otynkowana na biało wnęka, z ozdobną czarno-białą tablicą z dużym „żelaznym krzyżem” z literą „W” i datą 1914. Teren po obu stronach schodów uformowany jest w cztery pochyłe, trawiaste kwatery z mogiłami zbiorowymi, z rzędem wysokich prostych krzyży betonowych w kolorze czarnym, z białymi obwódkami. Kwatery ograniczone są kamiennymi murkami, pomiędzy którymi poprowadzone są alejki.

Źródło: visit.przemysl.pl / zabytek.pl