Willa Fitznera w Siemianowicach Śląskich
A/235/09 z 31 maja 1995
Willa Fitznera, przez mieszkańców zwana także pałacykiem, jest jedną z architektonicznych perełek Siemianowic Śląskich. Neorenesansowy obiekt został wzniesiony w na początku II poł. XIX w. dla Wilhelma Fitznera – mistrza kowalskiego i twórcy kuźni przy siemianowickiej hucie „Laura”. Nad jego dachem góruje wieżyczka z arkadami. W jego wnętrzu znajdują się przepiękne pomieszczenia reprezentacyjne. Jego ozdobą jest także przeszklona na ogród oranżeria. Część reprezentacyjna ozdobiona została malowidłami na szkle i na płótnie, których projekty wykonał artysta Joseph Langer.
Dzisiaj willa lśni takim samym blaskiem, jak w czasach, gdy jego właścicielem był wielki siemianowicki przemysłowiec, jeden z autorów dynamicznego rozwoju miasta – Wilhelm Fitzner. Po odnowieniu obiektu stał się on bowiem jedną z placówek Siemianowickiego Centrum Kultury. Znajduje się w nim sala koncertowa, sala bankietowa, reprezentacyjny ogród zimowy z przejściem do jego letniej części, a także ciekawe pomieszczenia wystawiennicze. Odbywają się tutaj liczne koncerty, a także cykliczne spotkania w ramach Poniedziałkowych Salonów Muzycznych czy Czwartkowych Wieczorów Kulturalnych. Centrum Kultury jest bardzo aktywnie działającą instytucją. Powstałe w wyniku połączenia trzech instytucji kultury: Miejskiego Ośrodka Kultury, Domu Kultury „Pod Jarzębiną” i Siemianowickiego Centrum Kultury stawia sobie za cel: rozwijanie i zaspokajanie potrzeb kulturalnych społeczeństwa oraz upowszechnianie wiedzy i rozwoju kultury, także kultury fizycznej oraz dbałość o jego prawidłowy rozwój psychofizyczny i zdrowie. Do jego podstawowych zadań należy w szczególności:
- programowanie, organizowanie i realizacja działań w zakresie upowszechniania kultury;
- rozpoznawanie i rozbudzanie zainteresowań i potrzeb kulturalnych;
- kształtowanie aktywnego uczestnictwa w kulturze;
- poszukiwanie nowych form działalności kulturalnej;
- promocja kultury i sztuki.
Kluczową formą jego działalności jest prowadzenie licznych zajęć, które mają na celu podnoszenie wiedzy i kształtowanie umiejętności oraz umożliwienie realizacji indywidualnych pasji i zainteresowań. Mają one również wydźwięk społeczny, pomagają bowiem budować wzajemne więzy i poczucie integracji ze społecznością lokalną. Wspierają także w dużym stopniu rozwój amatorskiego ruchu artystycznego. Stała oferta instytucji to m.in. zajęcia muzyczno-taneczne, wokalne i rekreacyjno-sportowe. Działają tutaj różnorodne sekcje, w tym m.in. językowa, fotograficzna, wokalna, szachowa, dwie pracownie: ceramiczna i plastyczna (wraz z galerią dziecięcą „Okienko”) oraz Mała Akademia Sztuki – Pracownia Plastyczna „Jarzębina”. Swoje spotkania i próby odbywają tu regularnie zespoły amatorskiego ruchu artystycznego, tak dla dorosłych (zespół pieśni i tańca „Siemianowice”, który w 2010 r. obchodził jubileusz 100-lecia istnienia, chór mieszany „Cantamus Sibi”, utworzony w 1919 r. chór męski „Chopin” i Siemianowicka Orkiestra Rozrywkowa), jak i dla dzieci i młodzieży (zespół taneczny „Entliczek”, zespół taneczny „Flesz”, zespół taneczny „Flesz Junior” i dziecięcy zespół pieśni i tańca „Siemianowice”).
Willa Fitznera jest zabytkiem godnym wielkiej uwagi. Stanowi bowiem doskonały przykład możliwości zaadaptowanie starych obiektów na cele kulturalne, co podnosi jeszcze jego wartość, tak architektoniczną, jak i historyczną i kulturalną.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Współczesne Siemianowice Śląskie ukształtowały się jako zlepek wielu miejscowości, których historia sięga nierzadko czasów średniowiecznych. Po wielu wiekach wiejskiej aktywności rolniczej, w XVIII stuleciu zawitała tutaj industrializacja w postaci kopalnictwa węgla kamiennego oraz hutnictwa. Pierwsze kopalnie uruchomiono w Bytkowicach, później ruszyły huty cynku - m.in. zbudowana w latach 30. XIX wieku słynna Huta „Laura”. Dynamiczny rozwój przemysłowy przyciągał na Górny Śląsk, nawet z dalekich stron, wciąż nowych, przedsiębiorczych ludzi. Jednym z takich przybyszów był Wilhelm Fitzner z Brunszwiku, który w połowie XIX stulecia założył - przy hucie będącej własnością Donnersmarcków – kuźnię. Dzięki pracowitości i zapobiegliwości kuźnia wkrótce rozwinęła się w pokaźny zakład przemysłowy. W 1868 roku Fitzner rozpoczął produkcję śrub, nitów i nakrętek. Zbił na tym majątek, a firma zyskała później sławę - wpierw pod nazwą Fitznerowska Fabryka Śrub i Nitów, później Siemianowicka Fabryka Śrub i Nitów, wreszcie jako Fabryka Elementów Złącznych. Ponadto Wilhelm Fitzner utworzył Fabrykę Kotłów Parowych, której tradycje kontynuują obecnie Wojskowe Zakłady Mechaniczne. W latach 50. XIX wieku Wilhelm Fitzner, jeszcze przedsiębiorca na dorobku, wzniósł w centrum Siemianowic (nieopodal huty, dworca kolejowego i kościoła parafialnego) skromną, parterową willę z piętrowym aneksem. Pod koniec stulecia willę rozbudowano o jedną kondygnację i przyozdobiono. Na początku XX wieku pałacyk ten spłonął, jednak został odbudowany. Lata II wojny światowej i powojenne przyniosły wiele niekorzystnych zmian w wyglądzie willi. Dopiero pieczołowita renowacja z początku XXI wieku przywróciła jej dawny blask. Pałacyk Fitznera jest budowlą eklektyczną, nawiązującą do tradycji willi śródziemnomorskich, wznoszonych z użyciem elementów architektury antycznej. Wewnątrz najwartościowsze są zachowane malowidła autorstwa wrocławskiego artysty, Josepha Langera. Obecnie willa Fitznera jest jednym z obiektów Siemianowickiego Centrum Kultury.
Źródło: slaskie.travel