Pałac Oskara Schöna w Sosnowcu
1370/88 z 10.02.1988
Jedyny sosnowiecki pałac usytuowany w śródmieściu, niegdyś siedziba rodowa Schoenów, od 1923 r. siedziba Sądu. Obiekt wzniesiono na przełomie XIX i XX w. w stylu eklektycznym na działce zakupionej w 1885 r. przez rodzinę Schoenów, sosnowieckich przemysłowców, od hrabiego Mortimer-Tschischky'ego. Pałac Franza i Emmy Schoenów ukończono w 1903 r. Nad eklektycznym obiektem góruje neogotycka wieża. Wśród wnętrz wyróżniają się: ogromny hol wraz z klatką schodową, sala balowa, dawna biblioteka i wielka jadalnia. Niestety, nie jest znany architekt tego pięknego założenia pałacowego, który do dnia dzisiejszego olśniewa swoją architekturą.
Obiekt został zaadaptowany na potrzeby sądu w 1923 r., w którym to został wydzierżawiony, prawdopodobnie ze względu na trudności finansowe rodziny Schoenów. W okresie okupacji niemieckiej przez krótki okres mieścił się tutaj Deutsches Haus, ale od 1945 r. swoją siedzibę z powrotem ma tutaj Sąd Rejonowy.
Pałac był początkowo otoczony przez rozległy park rozciągający się po obu stronach. Po przebudowie centrum po II wojnie światowej park pozostał w szczątkowej formie i stanowi on teren leśny przyległy do brzegów rzeki.
Na koniec warto dodać, iż śródmiejski pałac Schoenów jest jednym z dwóch pałaców należących niegdyś do tej rodziny. Drugi – zespół pałacowo-parkowy położony ulicy Chemicznej 12 na terenie dzielnicy Środula – stanowi obecnie siedzibę Muzeum Miejskiego w Sosnowcu.
Obie budowle znalazły więc dla siebie odpowiednie funkcje, dzięki którym są nadal wykorzystywane, remontowane i restaurowane, dzięki czemu zachowały swoją dawną świetność.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Burzliwy okres rozkwitu przemysłowego Sosnowca przypadający na schyłek XIX w. przyciągnął do miasta rodzinę spadkobierców Christiana Gottlieba Schoena – właściciela zakładów włókienniczych w Saksonii. Przemysłowcy Ernst, Franz, Roman i Brunon Schoenowie wybrali zachodnie rubieże Królestwa Polskiego ze względu na dostęp do ogromnego rynku zbytu na wschodzie Europy, a jednocześnie stosunkowo łatwe połączenie z kulturowo im bliższym zachodem.
W ciągu dwóch lat pobytu na tutejszej ziemi Franz uruchomił w Kuźnicy (na terenach między Ostrą Górką i Sielcem) pierwszą w mieście przędzalnię wigoniową. Szybki rozwój biznesu pozwolił mu na odkupienie w 1885 r. od hrabiego Mortimer-Tschischky'ego gruntów po wschodniej stronie Czarnej Przemszy. Właśnie na nich powstał jedyny usytuowany w śródmieściu sosnowiecki pałac. Budowa tego eklektycznego obiektu została zakończona w 1903 r. Miejsce to stało się główną siedzibą Franza i jego żony Emmy. Przepiękna neogotycka wieża, imponujące swą wielkością i rozmachem wnętrza, przesiąknięte dawnym duchem pomieszczenia biblioteki imponują do dziś, zachęcając do zwiedzenia okazałej budowli.
Historia pałacu, podobnie jak historia rodziny Schoenów nierozerwalnie splata się z losami Polski. W kampanii wrześniowej uczestniczył jako polski oficer Borys Schoen, syn Wilhelma. W trakcie III Powstania Śląskiego gmach budynku został przeznaczony na potrzeby Dowództwa Głównego Milicji Górnośląskiej z komendantem płk. Michałem Żymierskim, a kilka lat później, w 1923 r. – prawdopodobnie ze względu na kłopoty finansowe rodziny – wydzierżawiony na potrzeby sądu. Do dziś (po kilku modernizacjach i adaptacjach wnętrz) pełni swą rolę zadziwiając przechodniów kształtem i mistycznym duchem wyrwanym z minionej epoki.
Schoenowie należeli do najbogatszych i najbardziej wpływowych obywateli. Zyski czerpali z dwóch wybudowanych przez siebie fabryk włókienniczych. Trzypokoleniowa rodzina mieszkała w Sosnowcu do 1945 r. i w ciągu tych kilkudziesięciu lat aktywnie uczestniczyła w życiu społecznym miasta. Położyła ogromne zasługi dla jego rozwoju, między innymi starała się o nadanie praw miejskich, współfinansowała wiele przedsięwzięć publicznych i organizowała szereg akcji charytatywnych. Troszczyła się także o swoich pracowników budując dla nich osiedle mieszkaniowe. Podczas II wojny światowej wspierała polski ruch oporu i pomagała rodzinom aresztowanych.
Źródło: peuk.fiiz.pl
