Pałac Henryka Dietla w Sosnowcu
806/67 z 21/07/1967
Neobarokowy pałac, wybudowany w II poł. XIX w., stanowił do 1945 r. rezydencję rodową Dietlów. Po II wojnie został zajęty przez NKWD. Wnętrza pałacu zachowały do dzisiaj część oryginalnego wyposażenia. Obecnie obiekt znajduje się w rękach prywatnych.
Pałac Henryka Dietla jest jednym z wielu przykładów materialnej spuścizny po Henryku Dietlu, najważniejszym i najbogatszym mieszkańców Sosnowca na przełomie XIX i XX w. To także niezwykle ciekawy i piękny przykład architektury pałacowej przemysłowców z końca XIX w.
Budowla została wzniesiona około 1900 r., aczkolwiek pierwsze plany budynku, przygotowane przez Waligórskiego, powstały pod koniec lat 80. XIX w., a sam projekt realizacyjny datowany jest na 1890 r. Około 1900 r., wraz z pracami wykończeniowymi pałacu, powstało także piękne założenie parkowe otoczone murem, z oranżerią i elementami małej architektury. Pałac wchodził w skład zespołu patronackiego, wraz z parkiem, zabudową dawnej fabryki, osiedlem robotniczym, a także kościołem ewangelickim.
Obecny pałac ma charakter neobarokowy, co zawdzięcza kilku przebudowom. Autorem ostatniej zmiany, dokonanej na początku XX w., był warszawski architekt Antoni Jabłoński-Jasieńczyk.
Historyzujące wnętrza pałacu zachowały część oryginalnego wyposażenia. Do dzisiaj swoim wyglądem zachwycają reprezentacyjne sale usytuowane zostały na pierwszym piętrze, na które prowadzi wielka klatka schodowa. Nad marmurowymi schodami rozpostarto malowany plafon przedstawiający cztery pory roku. Dech w piersiach zapierają: utrzymane w stylu neobarokowym jadalnia i gabinet, w stylu drugiego rokoka – wielka sala balowa i tzw. buduar, eklektyczny pokój fajkowy i gabinet secesyjny, a także klasycystyczny salon. Prawdziwą perełką pałacu jest bogato zdobiona, efektownie wykonana łazienka – pokój kąpielowy, kilkakrotnie służąca potrzebom reżyserów filmowych. Z uwagi na fakt zachowania dużej części wystroju wnętrz, pałac Dietlów określany jest często mianem naturalnego muzeum wnętrz zabytkowych.
Pałac funkcjonował jako rezydencja rodowa Dietlów do 1945 r. W styczniu 1945 r. obiekt został zajęty przez komendaturę radziecką NKWD. Wówczas wiele fragmentów pałacu oraz wyposażenie zostało zniszczonych. Następnie, do 1997 r. mieściła się tutaj siedziba Szkoły Muzycznej. Od 1997 r. budynek znajduje się w rękach prywatnych i podlega pracom renowacyjnym.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Położony w Sosnowcu w pobliżu linii kolejowej pałac powstał po 1878 r. Jego budowniczym i właścicielem był przybyły z Dolnej Saksonii Henryk Dietl, właściciel przędzalni w Sosnowcu. W 1890 r. pałac został przebudowany pod kierunkiem architekta Waligórskiego. Po raz drugi podobnego typu prace przeprowadzono na przełomie XIX i XX w.
Budynek pałacu przetrwał szczęśliwie dwie wojny światowe. Dopiero lata późniejsze przyniosły niekorzystne chwile. W latach pięćdziesiątych rozebrano przylegającą do pałacu oranżerię. W 1970 r. rozebrano „świątynię dumania”, która wznosiła się w neoromantycznym parku. Z początkiem lat osiemdziesiątych budynek był nie użytkowany. Często dochodziło do włamań, podczas których niszczono zabytkowe wnętrza.
Bryła neorenesansowego pałacu wzniesiona została na rzucie prostokąta. Do naszych czasów zachowała się część wnętrz w niemalże nienaruszonym stanie: sala balowa, gabinet, sala jadalna, „pokój fajkowy”, gabinet secesyjny i łazienka. Z wyposażenia pałacu na uwagę zasługują ponadto: secesyjne meble, barwne witraże, ręcznie malowane kafelki, sztukaterie, malowidła ścienne i sufitowe. Niestety część wnętrz została poważnie przekształcona przez poprzednich właścicieli.
Obecnie pałac stanowi własność prywatną i jest remontowany.
Źródło: Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999.
- Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999
