Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Suwałkach

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Suwałkach został założony przez Niemców w 1942 roku. Początkowo pochowano na nim radzieckich jeńców wojennych, którzy byli mordowani w stalagu IF Sudauen, funkcjonującym w Suwałkach w latach 1941–1944. W późniejszym okresie zaczęto tu zwozić ekshumowane ciała żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli w czasie walk o wyzwolenie Suwałk spod okupacji niemieckiej w 1944 roku.

Warto zaznaczyć, że pomimo wielu represji ze strony Sowietów na lokalnej ludności (jak np. obława augustowska), cmentarz nigdy nie uległ dewastacji, a władze miasta dbały i wciąż dbają o jego stan techniczny.

Układ cmentarza 

Cmentarz jest położony na planie prostokąta i ogrodzony prefabrykowanym parkanem. Układ nekropolii jest wyraźnie podzielony na strefy: od wejścia głównego, przez zieleń parkową ze ścieżkami, plac, aż do pomnika-mauzoleum i mogił zbiorowych.

Na murze przy bramie wejściowej znajduje się symbol czerwonej gwiazdy oraz tablica upamiętniająca około 46 000 jeńców oraz 5136 żołnierzy poległych w walkach. Jeńcy chowani byli w anonimowych, zbiorowych mogiłach. Wśród żołnierzy poległych na Suwalszczyźnie, dwunastu posiada własne, imienne nagrobki.

Pomniki: 

Na cmentarzu znajdują się dwa ważne pomniki.

• Pomnik-Mauzoleum: Zaprojektowany przez suwalskiego architekta Andrzeja Szulca, powstał w 1967 roku. Ma wyraziste, geometryczne kształty i stoi w centrum nekropolii, stanowiąc symboliczny łącznik między placem a kwaterami pochowanych żołnierzy.

• Pomnik Żołnierzy Armii Czerwonej: Ten obelisk, pierwotnie odsłonięty 23 października 1945 roku w Parku Konstytucji 3 Maja, został przeniesiony na cmentarz w 2007 roku. Decyzję o jego przeniesieniu uzasadniono opiniami architektów i władz miasta, które stwierdziły, że pomnik nie pasuje do klasycystycznego charakteru parku. Co istotne, podczas demontażu okazało się, że jego pierwotna lokalizacja była jedynie symboliczna – w miejscu jego ustawienia nie było żadnych grobów.