Ratusz w Tarnowskich Górach
A/1631/96 z 30.04.1996
Ratusz w Tarnowskich Górach zbudowany w latach 1896-98, należy do najbardziej reprezentacyjnych obiektów w mieście Gwarków. Tarnogórski ratusz reprezentuje styl neorenesansowy, a jego projektantem był architekt H. Guth. Elewacje budynku zdobione są wykutymi w piaskowcu kartuszami herbowymi (pięć zdobi narożnik, a jeden umieszczony jest od strony rynku pod niszą). Ich wykonawcą był Matthias Carl Schillinga, nadworny mistrz kamieniarski z Berlina. Fasadę ratusza zdobi postać tarnogórskiego gwarka z 1959 r., dzieło Edmunda Halke z Piekar Śląskich. Do 1957 r. w miejscu tym stała kamienna postać Jerzego, margrabiego brandenburskiego, następcy księcia Jana Opolskiego, założyciela miasta, dzieło wrocławskiego rzeźbiarza Heinricha Kiesewaltera (usunięte w 1934 r., w czasie okupacji przywrócone jako kopia).
W elewacji ratusza kontrastują trzy zastosowane surowce: czerwona klinkierówka, śląski granit użyty do cokołu oraz piaskowiec (pochodzący z Warty Bolesławieckiej na Dolnym Śląsku).
Wewnątrz na uwagę zasługuje przede wszystkim sala posiedzeń rady miejskiej, przerabiana podczas gruntownej renowacji ratusza w 1925 r., wyróżniająca się ciekawym wystrojem: boazerią i drewnianym sklepieniem, zbliżonym przekrojem do koniczyny. Jej ozdobą jest też piękne, duże okno. W 1899 r. w niej właśnie odbył się pierwszy w dziejach Tarnowskich Gór zjazd reprezentantów Górnego Śląska. Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta (od aktu założycielskiego Jerzego Hohenzollerna po zajęcie miasta przez armię niemiecką w 1939 r.), wykonane przez miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 r. przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.
Chociaż ratusz jest stosunkowo młodym budynkiem, niewątpliwie należy do najpiękniejszych tego typu budowli w Polsce. Budynek cały czas pełni funkcję, do której go przewidziano – tu urzęduje burmistrz, tu mieści się również Urząd Stanu Cywilnego. Tu także obradują miejscy rajcy: na urokliwy balkonik widoczny z rynku wychodzi się właśnie z sali sesyjnej. Narożne pomieszczenia z wejściem bezpośrednio od ulicy zajmuje Punkt Informacji o Mieście.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Obecny ratusz jest już trzecią siedzibą tarnogórskich władz miejskich. Przez prawie trzysta lat urzędowały one bowiem w budynku położonym przy Rynku nr 14, który jako jedyny z ratuszów nie zachował się do dnia dzisiejszego.
Początkowo jednak siedzibą władz miejskich i górniczych był istniejący do dzisiaj budynek przy ulicy Gliwickiej. W 1564 r. miasto otrzymało pozwolenie na budowę osobnego ratusza. Wybudowano go w rynku pod nr 13 (późniejszy dom „Pod Lipami”). Po ok. 30 latach miasto sprzedało ten budynek i przeniosło się do sąsiedniego – kupionego 21 kwietnia 1608 r. za 1 tysiąc florenów od obywatela Szymkowicza – pod numerem 14. Nowa siedziba miała trzy kondygnacje z 10 pomieszczeniami, stajnią i własną studnią. W jej poświęceniu uczestniczył pan Tarnowskich Gór, książę karniowski, margrabia Jan Jerzy Hohenzollern. Z tej okazji władze miasta urządziły ucztę.
Nowa siedziba spaliła się niemalże w rocznicę wprowadzenia się do niej. Wielki pożar całego miasta wybuchł 6 sierpnia 1701 r. Oprócz siedziby władz zniszczeniu uległo także więzienie, solarnia oraz sukiennice. Budynki te odbudowano w latach następnych.
Władze miejskie urzędowały pod adresem Rynek 14 niemalże do końca XIX w. Wówczas podjęto decyzję o budowie nowej siedziby, na miejscu zajmowanym przez sąd i urząd górniczy przy Rynku 4. Budynek powstał w wyniku konkursu rozpisanego przez Berliński Związek Architektów w 1895 r. Spośród 17 prac przyjęto projekt H. Guth z Charlottenburga. Prace rozpoczęto w 1896 r. Towarzyszyło im niestety tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 r. na skutek nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40 metrów ponad płytą rynku. Mimo to, uroczyste poświęcenie nowej siedziby odbyło się 11 sierpnia 1898 r. w obecności prezydenta rejencji i hrabiego Guido Henckel von Donnersmarcka ze Świerklańca.
Stary ratusz zburzono, a na jego miejscu w 1908 r. postawiono nowy budynek z przeznaczeniem na siedzibę banku.
Źródło: peuk.fiiz.pl
