Dom rodzinny Wincentego Witosa w Wierzchosławicach

Stary Dom w Wierzchosławicach – wiejska chata kryta strzechą z 1814 roku, miejsce narodzin Wincentego Witosa. Przykład budownictwa wiejskiego z XIX wieku, jeden z najstarszych zabytków tego typu w powiecie tarnowskim.

Budynek znajduje się w Wierzchosławicach, w przysiółku Dwudniaki, na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego. Obecnie w budynku, oddalonym około 500 m od nowej zagrody, mieści się część ekspozycji Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach.

Chata Witosów to dom szerokofrontowy z wejściem usytuowanym w ścianie frontowej. Zbudowano go na planie prostokąta. Ma jednotraktowy układ pomieszczeń, w którym część mieszkalna i gospodarcza znajdowały się pod jednym dachem.

Ściany domu zbudowano z drewnianych belek ułożonych w konstrukcji węgłowej. Oblepiono je z obu stron gliną i pobielono wapnem. Dwuspadowy dach pokryto strzechą wykonaną z żytniej słomy. Początkowo dom składał się z sieni,stajenki oraz izby, za którą mieściła się komora (spiżarnia). Później stajenkę przerobiono na małą izbę. Przybudówka z boku chaty pełniła funkcję stodoły. Przed domem znajduje się studnia z żurawiem. Obejście ogrodzono drewnianym płotem.

W izbie zachował się murowany, oblepiony gliną piec z okapem i zapieckiem do spania. Wyposażenie domu stanowią eksponaty etnograficzne pochodzące z dawnych wierzchosławickich zagród chłopskich.

W 1972 roku, w 27. rocznicę śmierci Witosa, działacze ludowi założyli Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa – stowarzyszenie, które do dziś aktywnie pielęgnuje pamięć oraz zachowuje materialne dziedzictwo po Wincentym Witosie. Z inicjatywy Towarzystwa – do którego należy zabytkowy obiekt – w 2015 roku przeprowadzono gruntowny remont. Ścisła współpraca z pobliskim Muzeum Wincentego Witosa umożliwia turystom zwiedzanie domu (po uprzednim umówieniu się).

Źródło: wikipedia.pl / dnidziedzictwa.pl