Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie

Nazwa
Po zakończonej wojnie zorganizowano w mieście działalność teatralną w ramach powstałego Miejskiego Domu Kultury. Wkrótce po pierwszej powojennej premierze przemianowano MDK w Teatr Miejski im. Ludwika Solskiego w Tarnowie. Na używanie swego nazwiska w nazwie teatru, Ludwik Solski wyraził osobistą zgodę. Teatr zainaugurował pracę w dniu 28 października 1945 premierą Zemsty Aleksandra Fredry, a inscenizację wyreżyserował sam Solski, który wystąpił także w roli Dyndalskiego. W latach 1957–1975 działał pod nazwą Państwowy Teatr Ziemi Krakowskiej im. Ludwika Solskiego. W okresie 1975–2012 funkcjonował jako Tarnowski Teatr im. Ludwika Solskiego. 6 lipca 2012 roku, na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 31 maja 2012 roku, jego nazwa została zmieniona na Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie.

Działalność
W latach 1709–1720 działał w Tarnowie teatr szkolny. Później działalność teatralną prowadziły inne amatorskie zespoły teatralne, zapraszano do miasta wędrowne grupy teatralne, występowały teatry zawodowe z Krakowa, Lwowa i zagranicy. Na początku XIX wieku spektakle teatralne gościła sala redutowa Kamieniobrodzkich, nad pomieszczeniami, które sto lat później zajmowała drogeria Władysława Bracha przy skrzyżowaniu ulic Katedralnej i Targowej. W 1873 w mieście powstało Towarzystwo Miłośników Sceny. Rozwijało się równolegle z miejskim Towarzystwem Muzycznym. Pierwszy zespół teatralny, utworzony z inicjatywy Towarzystwa, wystawił komedię Stanisława Dobrzańskiego „Podejrzana osoba”. W 1945 w nowo powstałym MDK (w budynku dawnego „Sokoła”) działalność teatralna uzyskała stabilizację. W połowie września 1945 Ludwik Solski przyjął zaproszenie amatorów i wyreżyserował Zemstę. W 1946 Zarząd Miejski przyjął protektorat nad teatrem, nadal amatorskim. Pierwszym dyrektorem został Zbigniew Misiągiewicz. Teatr utrzymywał się bez dotacji, co odbiło się na repertuarze, obliczonym na przynoszenie dochodu. W 1947 zreorganizowano zespół, a z dniem 1 maja 1948 dyrektorem został Zbigniew Wojtarowicz. Liczba spektakli w roku nie przekraczała 10, a sytuacja finansowa amatorskiej grupy była trudna, pomimo sporadycznych dotacji. Od 1951 zaczął działać Samorząd Teatralny, którego przewodniczącym został Eugeniusz Kapralski. Z początkiem 1952 rozpoczęło się szkolenie aktorów w oparciu o materiały Wyższej Szkoły Teatralnej, pod kierunkiem reżysera Irmy Gulskiej. Zespół chciał przejść na warunki pracy teatru zawodowego. Z końcem 1952 na stanowisku dyrektorskim zaczęła pracowała Romana Bohdanowicz. Od 1953 teatr uzyskiwał dotacje ze strony państwa od Centralnego Zarządu Teatrów. Liczba przedstawień w roku wzrosła do średnio 25. W okresie ochotniczym 1945–1953 amatorski teatr zaprezentował 56 sztuk teatralnych. Amatorzy zdawali eksternistycznie egzaminy aktorskie. W latach 1954–56 teatr funkcjonował jako teatr zawodowy subwencjonowany. W 1955 dyrektorem została Irma Gulska. Teatr prowadził działalność objazdową na terenie województw: krakowskiego, rzeszowskiego, kieleckiego i lubelskiego. Teatr upaństwowiono z dniem 1 stycznia 1957. Budynek Sokoła poddano remontowi. 1 października 1960 roku dyrekcję i kierownictwo artystyczne teatru objął Kazimierz Barnaś. W latach 1972–1988 dyrektorem naczelnym i artystycznym teatru był Ryszard Smożewski. Okres działalności Tarnowskiego Teatru pod jego kierownictwem to lata rozkwitu twórczości teatralnej, inicjatyw przyczyniających się do tego, iż tarnowska placówka przełamała bariery prowincjonalizmu i zyskała status teatru liczącego się na mapie kulturalnej Polski. Teatr uzyskał wówczas szereg nagród i wyróżnień w konkursach i festiwalach. W czasie kadencji Smożewskiego przez Tarnowski Teatr przewinęli się popularni aktorzy. Z tarnowską sceną związani byli m.in. Krzysztof Stroiński, Andrzej Precigs, Ryszard Kotys, Jerzy Wasiuczyński, Elżbieta Kijowska, Monika Niemczyk, Andrzej Grabowski, Anna Tomaszewska, Jan Prochyra.

Teatr realizuje projekty artystyczne w oparciu o sześćdziesięcioosobową ekipę twórców, aktorów, rzemieślników teatralnych, producentów i organizatorów. Spektakle tworzone są w kompleksie budynków usytuowanych w centrum Tarnowa. W jego głównej części znajdują się trzy sceny: Duża Scena na 290 miejsc, Mała Scena na 100 miejsc i Scena Underground na 60 miejsc. Przestrzenne foyer i kawiarnia teatralna wykorzystywane są do ekspozycji wystaw plastycznych, są również miejscem spotkań, prezentacji kabaretowych, poetyckich oraz kameralnych programów teatralnych i koncertów.

Od 1995 roku Teatr im. Ludwika Solskiego jest głównym organizatorem corocznego ogólnopolskiego festiwalu teatralnego Talia.

27 marca 1996 roku na deskach Tarnowskiego Teatru odbyła się premiera Ślubów panieńskich Fredry. Był to ostatni spektakl wyreżyserowany przez Jerzego Bińczyckiego. Zagrał w nim on również gościnnie rolę Radosta.

Od 4 lipca 2008 do 25 maja 2011 roku dyrektorem naczelnym i artystycznym Tarnowskiego Teatru był aktor i reżyser Edward Żentara. Od września 2011 roku funkcję dyrektora naczelnego pełni Rafał Balawejder. Od grudnia 2011 roku do listopada 2013 roku funkcję dyrektor artystycznej w Tarnowskim Teatrze pełniła Ewelina Pietrowiak.

W latach 2009–2011 budynek Teatru przeszedł gruntowną modernizację zaplanowaną w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Kwota przeznaczona na tę inwestycję przekroczyła 15 milionów złotych. Przez czas modernizacji siedziba oraz scena Teatru mieściła się w Pałacu Młodzieży przy ulicy Piłsudskiego 24 w Tarnowie. 

Źródło: wikipedia.pl