Kościół pw. św. Marcina i Doroty w Wojkowicach Kościelnych

Jedyne w Polsce sanktuarium Matki Bożej Dobrej Drogi mieści się w kościele pw. śś. Marcina i Doroty, który jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, należącej do dekanatu siewierskiego położonego na terenie diecezji sosnowieckiej.

Zarówno kościół, jak i cała parafia, erygowana w XIII w. przez biskupa krakowskiego ks. Iwo Odrowąża, należą do najstarszych w Polsce. Świątynia ma wielką wartość zabytkową, w swojej pierwotnej postaci powstała bowiem na początku XIII w. Jej najstarszą częścią jest romańskie, zbudowane z ciosów kamiennych prostokątne prezbiterium, znajdujący się po północnej stronie skarbiec, pełniący niegdyś rolę zakrystii oraz niewielka partia nawy. W wyniku wielu przebudów, przeprowadzanych w kolejnych wiekach, obiekt nie posiada obecnie wyraźnych cech stylowych, choć należy uznać, iż jest budowlą neoromańską.

W prezbiterium i nawie występuje sklepienie kolebkowe z lunetami. W kruchcie pod wieżą na uwagę zasługuje sklepienie kolebkowo-krzyżowe, zaś w ścianach bocznych dwie półkoliście zamknięte wnęki. Charakterystyczna wieża, widoczna z daleka, jest rozdzielona gzymsami na trzy kondygnacje zwężające się ku górze. W jej wnętrzu zachowała się pierwotna drewniana konstrukcja. Zwieńczeniem wieży jest hełm z ośmioboczną latarnią. Dach kościoła pokryty jest blachą.

Najcenniejszym zabytkiem wnętrza kościoła jest barokowy ołtarz główny, w którym znajduje się XV-wieczny, gotycki obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem otoczony przez figury patronów świątyni – św. Marcina i św. Doroty oraz aniołów. Pochodzące z lat 1440–1450 malowidło zostało sprowadzone do wojkowickiego kościoła w 1625 r. przez ks. Marcina Zelbrychowicza. Jest wykonane techniką temperową na trzech sklejonych deskach ze złoconym tłem, z którym kontrastują różowa sukienka i ciemnozielony płaszcz Matki Bożej oraz szarozielona tunika Dzieciątka Jezus. Wizerunek umieszczony jest w rzeźbionej i złoconej ramie, wykonanej w tym samym czasie, co barokowy ołtarz, czyli w I poł. XVIII w. Ołtarz był wielokrotnie odnawiany, m.in. w latach 1809–1811 oraz w latach 50. XX w.

Na uwagę wewnątrz kościoła zasługują również dwa boczne ołtarze reprezentujące styl późnego baroku, pochodzące z poł. XVIII w., które zdobią rzeźby aniołków i obraz św. Antoniego otrzymującego Dzieciątko od Matki Bożej i św. Józefa, z Jezusem oraz św. Wiktorią w zwieńczeniu. Przy lewym ołtarzu znajduje się piękna kamienna chrzcielnica z herbem Prus i inicjałami Jakuba Koniecznego, proboszcza wojkowickiego w latach 1726–1743.